Paulus begint de brief als een wijze pastor met een aantal vriendelijke opmerkingen voor de gemeenteleden. Maar al snel komt de harde werkelijkheid op tafel: in de gemeente is verdeeldheid, jaloezie, ontucht, er zijn mensen die eigenlijk alleen maar op geld uit zijn, afgodendienaars, dronkaards, mensen die andere mensen uitbuiten, er wordt eindeloos geroddeld en gelasterd en als klap op de vuurpijl sleept men elkaar bij meningsverschillen ook nog eens voor de rechter. Het lijkt alles bij elkaar eerder een uit de hand gelopen buurtvereniging dan een kerk. Dat is de bedroevende situatie in de gemeente en Paulus gaat proberen deze kerkgangers duidelijk te maken waar ze mee bezig zijn.

In hoofdstuk 5:11 zegt hij dan iets heel opmerkelijks: u mag niet omgaan met iemand die zichzelf een broeder of zuster noemt, maar in feite een ontuchtpleger is, een geldwolf, afgodendienaar, lasteraar, dronkaard of uitbuiter. Met zo iemand mag u beslist niet eten.

Paulus zegt dat de gemeente in Korinthe niet samen moet eten met iemand die doet of hij broer of zus in de Heer Jezus is, maar dat intussen duidelijk niet is. Hij heeft het hier nog niet specifiek over het avondmaal, maar over gewone maaltijden. Dat laat weer zien dat samen eten een vorm van gemeenschap is, van je leven met elkaar delen. En als je niet daadwerkelijk als gemeenschap leeft, dan moet je ook niet met elkaar eten, zegt Paulus.

Nu roept dat wel vragen op. Want lezen we in de evangeliën niet dat Jezus juist wel met zondaars aan tafel gaat? Op die manier deelt Hij Zijn leven met ‘slechte mensen’ en dat levert Hem de woede van de Farizeeën op! Waarin zit dan het verschil met deze oproep van Paulus om niet met zondaars te eten? Dat verschil zit in het gedrag van de mensen om wie het gaat. Wat Jezus doet is mensen opzoeken die God zoeken, maar de weg niet weten. Door met hen samen te zijn, te eten en te spreken, wijst Hij ze de weg. En je ziet dan dat veel van die mensen zich voegen bij de gemeenschap van mensen die Hem als Messias willen volgen. Maar in de kerk van Korinthe gaat het daarentegen om mensen die al tot geloof gekomen zijn, maar toch bewust in grove overtreding leven. Ze komen in de kerk als volgelingen van Jezus, maar in hun manier van leven wijzen ze Hem feitelijk af. En wie de weg weet maar zich niet laat corrigeren, plaatst zichzelf eigenlijk al buiten de gemeenschap. Kerkmensen hebben in wezen maar één ding gemeenschappelijk, en dat is Jezus als Heer. Als je dat niet deelt ben je geen kerk meer, bedoelt Paulus, en dat heeft gevolgen voor hoe je met elkaar omgaat. Je moet geen eenheid veinzen die er niet meer is.

En dat Paulus juist bezwaar heeft tegen samen eten, komt natuurlijk omdat het eten in de gemeente samen ging met het avondmaal. Er was aan de maaltijd dus niet alleen menselijke, maar ook geestelijke gemeenschap. Wie zich misdraagt tegen mensen, moet niet net doen alsof alles tussen hem en God wel alles goed is, want dat gaat niet samen.

Dat gaat Paulus verderop in deze brief nog sterker benadrukken. Maar terwijl hij hier heel streng zegt dat de boosdoeners eigenlijk buitengesloten moeten worden, zullen we zien dat zijn vermaningen er uiteindelijk toch op gericht zijn om de mensen binnen te houden en terug te brengen op het rechte pad. De eindeloze liefde uit hoofdstuk 13 blijft immers het alles overstijgende motto van deze brief.

Maar eerst heeft Paulus nog wat harde noten te kraken met zijn geloofsgenoten in Korinthe. Daar gaan we in de volgende afleveringen naar kijken.

Arie-Jan Mulder is spreker en schrijver. Zijn boek over het avondmaal is verkrijgbaar als papieren boek en als ebook. Klik hier om zijn website te bezoeken.