Laten we die vier elementen eens bekijken:
Het onderwijs van de apostelen komt overeen met wat wij nu beleven in onze omgang met de Bijbel: bijbellezen, preek, bijbelstudie, gespreksgroep. Uit een heel aantal andere teksten (2:46, 5:21, 5:25, 5:42) weten we dat de apostelen dagelijks onderwijs gaven. Dat deden ze in de tempel of bij mensen thuis. Wij komen tegenwoordig in de praktijk niet meer dagelijks bij elkaar, zoals de gemeente toen. Maar voor ons zijn er ook genoeg mogelijkheden om op de een of andere manier dagelijks omgang met de Bijbel te hebben.

Het tweede element: gemeenschap. Dat is een belangrijk begrip in het Nieuwe Testament. In het allereerste begin betekende dat voor de gemeente dat ze echt alles deelden. Maar er was niet alleen materiële gemeenschap, maar zeker zo belangrijk was ook de geestelijke gemeenschap. De gelovigen namen de gelegenheid om lief en leed met elkaar te delen, elkaar te bemoedigen in de dagelijkse strijd en voor elkaar te bidden.

Dat brengt ons meteen bij een ander aspect, het gebed. Doordat men elkaars zorgen en elkaars blijdschap deelde, was er ook alle aanleiding om voor elkaar te bidden en te danken.

Tenslotte het laatste aspect, brood breken. Is dat in dit verband gewoon eten of gaat dat speciaal over het avondmaal? Vers 46 van ditzelfde hoofdstuk zegt daarover: 'Elke dag kwamen ze trouw en eensgezind samen in de tempel, braken het brood bij elkaar thuis en gebruikten hun maaltijden in een geest van eenvoud en vol vreugde'.

Hier zien we dat brood breken en eten twee verschillende dingen zijn, maar toch in één adem genoemd worden. Het hoorde blijkbaar bij elkaar. Maar het geeft wel aan dat de term ‘breken van het brood’ met name voor de maaltijd van de Heer gebruikt werd. Men at samen en herdacht tegelijk de Heer met het breken van een brood (en het drinken van wijn). De herdenking was onderdeel van het samenzijn waarin ook de maaltijd werd gegeten. Hoe dat dan precies gedaan werd, wordt nergens beschreven. Er is geen letterlijke handleiding voor de viering van het avondmaal.

Het ging er in elk geval eenvoudig en vreugdevol aan toe, lezen we. Ze wisten dus heel goed dat het avondmaal een vreugdemaal was. Als ik mij deze mensen voorstel, dan zie ik ze voor me: aan de ene kant van de kamer zitten een paar mensen te huilen en te bidden, aan de andere kant wordt gelachen en gedankt. Weer een ander zit rustig in zijn hoekje te kauwen op een stukje brood. En dan vraagt één van de aanwezigen de aandacht. Hij dankt God, heft zijn glas, proost met de anderen en roept: ‘Jezus is Heer!’, en iedereen stemt er blij mee in. Zou het niet zo gegaan kunnen zijn?

Als ik Handelingen 2:42 nu eens zo samenvat: de Bijbel open, lief en leed delen, samen eten en bidden, dan zie ik ineens een heel ander beeld voor mij. Ik ben terug in de tijd. De schemerlamp boven de tafel, het harmonium in de hoek, dampende pannen op tafel, en vader en moeder en vijf kinderen rond de tafel. Mijn vader bidt voordat we gaan eten. Onder het eten vertellen we elkaar hoe de dag is geweest en we maken grapjes met elkaar. Na het toetje wordt de tafel afgeruimd en mijn vader opent de Bijbel om verder te lezen waar hij de vorige dag is gebleven. Af en toe vraagt hij iets aan ons, om te zien of we begrijpen wat hij leest.

Is dat niet een heel herkenbaar beeld? De Bijbel open, gemeenschap, samen eten en gebed, bijna alle ingrediënten van het leven van de eerste gemeente. Alleen het brood en de wijn ontbreken. Maar Christus is wel aanwezig en wordt geheiligd. Ik denk eigenlijk dat dit dagelijkse samenzijn in veel opzichten meer op de maaltijd van de Heer lijkt dan veel van onze avondmaalsvieringen, die soms zo ritueel zijn geworden, en zo zeldzaam, als je het vergelijkt met de dagelijkse praktijk in de Bijbel.

Arie-Jan Mulder is spreker en schrijver. Zijn boek over het avondmaal is verkrijgbaar als papieren boek en als ebook. Klik hier om zijn website te bezoeken.