Is het tijd voor een vaccinatieplicht?

Dagelijks leven3 december 2018
Diederik van Dijk

Met regelmaat vlamt de discussie over vaccinatie op. Deze zomer met een nieuwe dimensie: de kritiek op de anti-vaxx beweging die met haar prikweerstand de landelijke dekkingsgraad doet dalen. Het risico op uitbraken neemt toe en de blik richt zich op de overheid: is het tijd voor een vaccinatieplicht?

De principiële weerstand tegen vaccinaties leefde (vóór het tijdperk van antroposofen en de opkomst van ”kritisch prikken” of de antivaxx-beweging) vooral onder orthodox-protestantse bevolkingsgroepen. Naast het medische argument –vaccinaties waren in de begintijd gevaarlijk– was er de weerstand tegen de overmoed van de moderne mens, die met zijn kennis de natuur denkt te kunnen beheersen en God niet nodig heeft. Ook nu kunnen christenen een spanningsveld ervaren tussen het leven in afhankelijkheid van God en de geschonken eigen verantwoordelijkheid.

Een sterk verbeterde hygiëne, antibiotica en vaccins hebben tot een sterke daling geleid van epidemieën van ziekten als difterie en polio. Desondanks daalde het aantal mensen dat slachtoffer werd van infectieziekten niet. Er kwamen nieuwe ziekten, zoals HIV. In 1981 waren er 5 gevallen bekend van de HIV-infectie, sindsdien zijn er 35,4 miljoen aidsdoden te betreuren.

Verplichte vaccinatie staat haaks op verschillende grondrechten en perkt de vrijheid van burgers in.

De laatste jaren is een maatschappelijke ontwikkeling gaande waarbij wordt getwijfeld aan de veiligheid van vaccinaties. Er is veel aandacht voor nadelige effecten op de lange termijn, zoals autisme. Hiervoor is geen sluitend wetenschappelijk bewijs. Toch voelen veel ouders zich onzeker. De overtuiging dat iets gevaarlijk kan zijn, wordt beïnvloed door dramatische berichten in de media, voornamelijk op internet. Er klinken persoonlijke verhalen met de suggestie dat een bepaalde ziekte is ontstaan na vaccinatie. Dit leidt tot angst en het idee dat vaccinatie onveilig is. Die angst kan zelfs zodanig zijn dat het risico van vaccinatie groter wordt geacht dan het risico op het krijgen van de ziekte waartegen wordt gevaccineerd. Dit gevoel van onveiligheid komt los te staan van de realiteit en objectieve cijfers, maar bepaalt wel de uiteindelijke keuze.

Daarnaast beseffen mensen niet altijd dat de lage kans op het krijgen van een ziekte te maken heeft met de hoge vaccinatiegraad, het percentage mensen dat wel is ingeënt, de groepsbescherming. Wanneer risicoafweging doorslaggevend is voor een keuze kan het goed zijn te beseffen dat de persoonlijke afweging heel anders kan worden als de vaccinatiegraad sterk daalt, omdat dan het risico op het krijgen van ziektes toeneemt.

De overheid heeft haar taak bij volksgezondheidsproblemen, maar mag zich niet laten leiden door selectieve media-aandacht.

De dalende vaccinatiegraad vraagt alertheid. Tegelijk is nuchterheid gepast. Er zijn veel meer situaties waarin ouders keuzes maken die een risico zijn voor hun kind. Waarom wordt dit debat zo heftig gevoerd? Is er sprake van een bepaalde wind waarin de overheid ons steeds dichter op de huid komt? Ontstaat de felheid omdat het probleem nu niet bij de bijzondere en bijna verdwenen groep ‘religieuzen’ vandaan komt maar bij ‘normale’ hoogopgeleide en seculiere mensen? Of is politieke druk het laatste redmiddel waar argumenten niet meer gelden en het gesprek niet gevoerd wordt?

Verplichte vaccinatie staat haaks op verschillende grondrechten en perkt de vrijheid van burgers in. Om nog maar te zwijgen van praktische voetangels en klemmen. In Nederland wordt met vrijwillige vaccinatie internationaal gezien een hoge vaccinatiegraad bereikt. In Italië nam weerstand na een vaccinatieplicht toe. Verplichte vaccinatie leidt niet per definitie tot een hoge vaccinatiegraad. De overheid en het RIVM zullen eerst goed moeten luisteren. Religieuze argumenten verander je niet met medische argumenten. Angst en wantrouwen lossen niet op door een RIVM-campagne.

Tegelijk staan niet-prikkers voor de opgave hun motieven te beproeven. Zijn hun argumenten tegen vaccinatie steekhoudend? Wat als er een groeiend risico is dat jouw kind ziek wordt? Wat is jouw verantwoordelijkheid naar kwetsbare, ongevaccineerde kinderen – soms om gezondheidsredenen? Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen. De overheid heeft haar taak bij volksgezondheidsproblemen, maar mag zich niet laten leiden door selectieve media-aandacht.

Deze column verscheen eerst in het Lindeblad van het Lindeboominstituut en vervolgens op de website van NPV Zorg.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho