"Mantelzorgers zijn geen supermensen, zelfs niet met God aan hun zijde"
“De Bijbel stelt dat je je naaste moet liefhebben 'als jezelf'. Mantelzorgers zijn vaak druk met anderen, maar mogen zichzelf niet vergeten,” vindt Petra van Leeuwen. Zij heeft bijgedragen aan de totstandkoming van het boekje 'Met liefde zorgen', bedoeld voor mantelzorgers die zich laten inspireren door het christelijk geloof.
“Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon uit hun omgeving,” maakt Petra duidelijk. “Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. Deze vorm van zorg gaat een stapje verder dan de 'gewone' zorg voor je partner of kind.”
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 1 op de 3 Nederlanders in 2014 mantelzorg gaven. Dat komt neer op ruim 4 miljoen mantelzorgers. 610.000 mantelzorgers geven zowel langdurig (langer dan 3 maanden) als intensief hulp (meer dan 8 uur per week).
Ken jij mensen uit je directe omgeving die mantelzorg verrichten?
“Ik zie om mij heen heel veel mensen die mantelzorg verrichten. Ik denk aan een echtpaar uit onze kerkelijke gemeente. De vrouw verzorgt haar man die om medische redenen in een rolstoel zit. Ik vind het altijd erg bijzonder wanneer ik ze op zondag hand in hand de kerk zie binnenkomen. Naar onze kerk komt ook een moeder met een gehandicapt dochtertje. En zo kan ik nog wel meer voorbeelden bedenken. Ik denk dat we allemaal mensen kennen die mantelzorger zijn. Je bent bijvoorbeeld ook mantelzorger wanneer je iemand met een gebroken been verzorgt.”
‘Vaak beseffen mensen niet eens dat ze mantelzorger zijn,’ schrijf je. Wat bedoel je hiermee?
“Mensen vinden het heel 'gewoon' om voor hun partner, vriend of buurman te zorgen. Door die vanzelfsprekendheid staan mensen niet stil bij het feit dat ze mantelzorg verlenen. Soms is dat wel eens ingewikkeld, omdat er veel materiaal en hulpaanbod voor mantelzorgers beschikbaar is. Maar als mensen zich niet in de term 'mantelzorg' herkennen, zullen ze het ook niet zo snel tot zich nemen.”
Een deel van de mantelzorgers geeft langdurige en intensieve hulp. Wat moet ik mij daarbij voorstellen?
“Sommige ouders hebben een kind met een meervoudige handicap. Als ouders zorg je dan dag en nacht voor het kind en dat is behoorlijk intensief. Of denk aan die vrouw die al 40 jaar met haar man is getrouwd en haar man ziet dementeren. Hij kan niet langer alleen thuis zijn. Dan kun je echt niet even weg voor boodschappen of fulltime werken. Dan kun je ervoor kiezen om je man naar een dagopvang te brengen, maar zo'n keuze maken is emotioneel in zwaar. Je laat iemand los. Dat is een rouwproces!”
Waarom richt je je met je boekje op de mantelzorgers zelf?
“Overbelasting ligt op de loer. Eén op de zeven mantelzorgers heeft daarmee te maken. Het gevaar is dat je te lang wacht met hulp van anderen inschakelen of zelf een stapje terug zetten. De Bijbelse opdracht tot naastenliefde maakt het er niet eenvoudiger op. De Bijbel stelt dat je je naaste moet liefhebben 'als jezelf'. Het einde van het gebod wordt wel eens over het hoofd gezien. Het lijkt mij goed dat er meer oog komt voor het gebod om ook jezelf lief te hebben, zodat mantelzorgers zichzelf niet vergeten.”
Waarom doet mantelzorg je denken aan de barmhartige Samaritaan?
“Net als de barmhartige Samaritaan zijn mantelzorgers bewogen met anderen en brengen ze dat in praktijk. Het verschil tussen de barmhartige Samaritaan en een mantelzorger is de Samaritaan geen relatie had met de persoon die hij verzorgde. Die natuurlijke band is voor de meeste mantelzorgers dé drijfveer om zich voor iemand in te zetten.”
Wat wil je met je boekje bereiken?
“Zorgen voor de ander doet iets met jezelf. Deze uitgave moet mantelzorgers helpen om stil te staan bij wat het met hen doet. Ik wil mensen een spiegel voorhouden: Hoe zorg je ook voor jezelf? Het kan helpen om bijvoorbeeld in contact te staan met een andere mantelzorger. Ook weten veel mensen niet dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor mantelzorgondersteuning. Ook online zijn er allerlei lotgenotengroepen beschikbaar. Hulp vragen wordt vaak als falen gezien, maar dat is niet terecht. We zijn geen supermensen, zelfs niet met God aan onze zijde. Ik hoop dat het boekje aan dit besef zal bijdragen!”
Op 10 november is het de Dag van Mantelzorg. Petra: “Allerlei organisaties grijpen deze dag aan om voorlichtingsavonden te organiseren , extra aandacht aan mantelzorg te besteden in een buurtcentrum, en persoonlijke verhalen te delen in de media. Dat is belangrijk omdat niet iedereen beseft hoe waardevol mantelzorg is. De verhalen die rondom deze dag gedeeld worden, ervaren veel mantelzorgers als een steuntje in de rug.”
Klik hier om het boek 'Met liefde zorgen' te bekijken of te bestellen en lees hier meer over de Dag van Mantelzorg. Petra van Leeuwen is werkzaam als stafmedewerker bij Reliëf, vereniging voor christelijke zorgaanbieders.
Praatmee