Drie waardevolle lessen uit Mattheüs (I)
Jezus heeft zóveel gedaan en gezegd, dat elke evangelieschrijver alle ruimte heeft om te kiezen welke verhalen van Jezus hij opneemt in zijn evangelie, om zo maximaal zijn doel en doelgroep te bereiken. Mattheüs schrijft met name voor de Joden. Dit kunnen we alleen al zien aan de hoeveelheid verwijzingen naar de Hebreeuwse Bijbel (ons Oude Testament): meer dan 60! De Joden wachtten al eeuwen op de komst van de Messias en Mattheüs heeft als doel om hen te laten zien dat Jezus deze Messias is.
Welke drie waardevolle lessen kunnen we leren uit Mattheüs’ evangelie?
1. Iets nieuws dat voortbouwt op het verleden
In de eerste zin van zijn evangelie gebruikt Mattheüs het woord ‘genesis’: ‘Overzicht van de genesis van Jezus Christus, zoon van David, zoon van Abraham’. Dit woord herinnert ons aan het boek Genesis, waar in 2:4 en 5:1 dezelfde uitdrukking wordt gebruikt (in de Griekse vertaling van de Hebreeuwse Bijbel).
Zo laat Mattheüs zien dat Jezus’ voorgeslacht helemaal reikt tot het begin van de Bijbel. In Abraham wilde God alle volken zegenen en dat doet Hij ook door Jezus. Dankzij Jezus zijn wij, niet-Joden, door God gered en mogen we Gods zegen genieten. God laat ook hier Zijn enorme betrouwbaarheid en ruimhartigheid zien: Hij is trouw aan Zijn beloften en genereus in Zijn zegen!
2. Zonder God redden we het niet
Jezus komt om Zijn volk te bevrijden van de zonden, zegt de engel tegen Jozef (1:21). Al bij Adam en Eva zijn die zonden in de wereld gekomen. De hele mensheid heeft te maken met die zonde. En dwars door alle generaties heen, werkte God en werd uiteindelijk Jezus bij Maria verwekt. Wat een bijzondere geboorte!
In het geslachtsregister komen meer bijzondere geboorten voor. Mattheüs noemt de volgende:
• Abraham heeft lang op Isaäk moeten wachten en kreeg hem pas op hoge leeftijd.
• Tamar werd zwanger van haar schoonvader Juda om haar recht op te eisen (Gen.38)
• Rachab was een niet-joodse prostituee in Jericho die de verspieders redde (Joz.2 en 6)
• Ruth is een buitenlandse en stuurt op unieke wijze aan op een huwelijk (Ruth 3).
• David kreeg zijn zoon met ‘de vrouw van een ander’, nadat hun eerste kind is gestorven
• Maria was nog ongetrouwd toen zij zwanger werd (Matt.1:18)
Zo laat Mattheüs zien dat Jezus’ komst naar de mens gesproken beslist niet vanzelfsprekend is. Het is in afhankelijkheid van God dat mensen kinderen ontvangen en Hij is degene die nieuw leven schenkt, dwars door menselijke tekortkomingen heen.
3. Jezus vestigt Gods koninkrijk op aarde
Eeuwen lang keken de Joden uit naar een rijk bestuurd door een rechtvaardige koning, zo iemand als David. In Jezus vestigt God Zijn koninkrijk dan inderdaad op aarde. Jezus is immers een afstammeling van David. Jezus’ verkondiging luidt dan ook: ‘Kom tot inkeer, want het koninkrijk van de hemel is nabij!’ (4:17)
Het ‘koninkrijk van de hemel’ is hetzelfde als het ‘koninkrijk van God’. Met beide wordt Gods koningschap bedoeld. Overal waar God regeert is Gods koninkrijk en Jezus laat dat zien door dood en ziekte te overwinnen en overal heling te brengen. Niet alleen heling op het gebied van gezondheid, maar ook op het gebied van recht en relaties.
In Zijn Bergrede vertelt Hij de kenmerken van dit koninkrijk. De Bergrede is geen nieuwe wet, maar een verinnerlijking van Gods wil voor zijn koninkrijkbewoners. De rede laat zien dat je vanuit genade kunt leren in liefde te leven. De Bergrede is gericht tot kinderen van het koninkrijk.
Maar hoe kom je dat koninkrijk dan binnen? ‘In het koninkrijk van God, staat alles op zijn kop’, zongen Elly en Rikkert al. Dat is helemaal waar en geldt eveneens voor binnengaan in het koninkrijk: je komt Gods koninkrijk binnen door te worden als een kind. Voor een kind is het alsof de ouders alles bepalen; of het nergens recht op heeft en pas echt meetelt als het volwassen is. Zo was dat voor een kind in de tijd van Jezus. En precies zo’n houding is nodig om Gods koninkrijk binnen te gaan. Je weet dat je er geen recht op hebt. Dat je er op eigen kracht niet inkomt, maar alleen door volledig op Jezus te vertrouwen en je aan Hem over te geven. Dat laat Jezus zien in de zaligsprekingen in het begin van de Bergrede: dit zijn beloftes van heil voor mensen die niet in tel zijn.
Zo laat Mattheüs zien dat Jezus werkelijk Gods koningschap op aarde vestigt en het mogelijk maakt een inwoner van dat koninkrijk te worden.
Metta Wierenga is docent Nieuwe Testament bij het Evangelisch College
De ETS-Bijbelcursus van het Evangelisch College is een interkerkelijke Bijbelcursus die wordt aangeboden op 55 locaties in Nederland en online. Elke lesmaand behandelt de cursus één Bijbelboek uit het Oude Testament en één Bijbelboek uit het Nieuwe Testament. Het afgelopen jaar kwam bij de lessen Nieuwe Testament Mattheüs aan de orde. Zie voor meer informatie: www.evangelisch-college.nl/ets.
Praatmee