Ed van Hell: "Nederland heeft behoefte aan evangeliseren met daden"
Een christen, die niet dient. Dat kan niet, zo meent Ed van Hell, directeur-bestuurder van Ontmoeting. Op 2 november presenteert hij zijn boek ‘Dienen in Bijbels licht’ tijdens de jubileumbijeenkomst van Ontmoeting. "Nederland heeft behoefte aan evangeliseren met daden."
Volgens van Hell is het woord christen afgevlakt geraakt. “We hebben er een sociologisch woord van gemaakt. Een christen weet zich verbonden met Christus. Als Hij gekomen is om te dienen, zou iedere volgeling van Christus dat na moeten volgen.”
Bij Ontmoeting wordt dat in de praktijk gebracht doordat we de cliënt centraal willen stellen, zo laat hij weten. “Dat is een belangrijk thema”, zegt Van Hell. “We gaan uit van de behoeften en de mogelijkheden van de cliënt. Wij zeggen wel eens: Een christen is als het ware een spiegel. In mijn handen moet de ander als het ware Jezus handen zien, in mijn ogen Jezus ogen. Die spiegel geldt ook gezien vanuit het leven van de Here Jezus. Dat we handelen, zoals Hij zou handelen in omgang met onze medemens. Dat is de basis. We dienen in navolging van Jezus Die zegt: ‘Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen’.”
Gezegend
Van Hell begon dit werk 24 jaar geleden. In 1994. “Toen waren het er zes personeelsleden, mijzelf meegerekend en 20 vrijwilligers. Nu hebben we 1000 vrijwilligers en 230 personeelsleden. Ik heb die ambitie nooit gehad”, zegt hij. “Het is ook echt gezegend.” In die begintijd heeft Van Hell zijn koers bepaald voor de rest van zijn leven. “Als eerste ben ik begonnen om vriendschappen te sluiten met cliënten. Ik was niet de hulpverlener tegenover de hulpvrager. Ik ben naast mensen gaan zitten. Toen is mij duidelijk geworden dat deze mensen zo teleurgesteld zijn geraakt in hulpverleners, dat ze eigenlijk geen hulpverleners meer zoeken. Ze zoeken mensen, die naast ze gaan zitten, zoals Jezus naast die Samaritaanse vrouw ging zitten. Dat is voor mij een ontzettend belangrijk uitgangspunt geworden.”
Menselijk contact
Volgens Van Hell maakt het groot verschil of we vanuit onze rol – ook als christen - of als medemens naast iemand gaan staan. Hij licht toe: “Ik ben tenslotte ook een kwetsbaar mens. Ik kan geraakt worden door het leed van de medemens. Dat wil niet zeggen dat ik mensen kan redden. Ik kan wel in hun donkere leven even naast ze gaan zitten. Dat probeer ik nog steeds zo te doen.” Dat zijn rol als directeur voor hem ondergeschikt is aan zijn menszijn illustreert hij met een verhaal: “Twee weken geleden vroeg iemand die ik niet kende: Wie ben je? We hadden een heel leuk gesprek, totdat hij wou weten wat ik dan deed.” Van Hell probeerde het nog casual te houden, door niet te vertellen dat hij directeur was, maar hij ontkwam er niet aan. Met als resultaat dat zijn gesprekspartner in u-vorm ging spreken. “Toen dacht ik: Dit wil ik niet. Natuurlijk moet je als directeur leiding geven, maar ik wil vooral het menselijk contact hebben.”
Familie
Het is bijna dagelijks dat hij zich geraakt weet door het leed, waar Ontmoeting mee in aanraking komt. “Twee weken geleden heb ik met een oudere man zitten praten, een berucht iemand in Rotterdam. Hij vertelde dat zijn leven is veranderd, sinds hij bij Ontmoeting kwam. Het is zo simpel, maar dat doet wat met me. Gisteren had ik ook nog zo’n gesprek met iemand. Die zei dat Ontmoeting aanvoelde als familie. Kun je het je voorstellen: een instelling als familie. Dat raakt me diep. Ik denk ook vaak dat Jezus daarin enorm geraakt is. Als hij de ellende van hoeren en tollenaren zag. Dat is geen verdienste van mij. Ik kan niet anders…”
Verlangen
Met zijn boek wil Van Hell het verlangen oproepen naar een dienstbaar leven. Hoe? Dat vertelt hij graag. “Door mensen bewust te maken van in eerste instantie de opdracht die Jezus ons geeft om te dienen. Daarnaast ook door ze erop te wijzen dat het niet gemakkelijk is om te dienen.” Hij grinnikt en zegt: “Ik denk dat ik met mijn boekje meer vragen oproep dan dat ik antwoorden geef.” Hij schreef het boekje, omdat hij merkt dat veel christenen daar wel mee worstelen: Hoe doe ik dat? Nogmaals, het is niet eenvoudig. Je moet echt uit je comfortzone om je dienstbaar op te stellen voor de ander. Dat roept vragen op. Ik heb op die vragen ook geen antwoorden, maar het is een prachtige zoektocht…”
Vooral veel jongeren, maar ook ouderen zijn volgens hem op die manier op zoek. “Ze willen bijvoorbeeld weten of er grenzen zijn aan het dienen? Die zijn er zeker. Zo hoef je bijvoorbeeld echt niet over je heen laten lopen. Dat heeft niks met dienen te maken. Het is dus niet grenzeloos. De zoon die je liefhebt, kastijdt gij. Ofwel, je kunt tegelijkertijd zowel rechtvaardig als barmhartig zijn. Veel mensen stellen die twee vaak tegenover elkaar, terwijl ze toch echt hand in hand gaan.”
Hij krijgt vaak de vraag ‘hoe doe je dat nu? Dienen…’ Een antwoord daarop heeft hij wel. “Het is geen makkelijk antwoord”, zegt hij. “Vraag het aan God: ‘Here, wat wilt u dat ik doen zal?’ We zijn te snel geneigd om direct te handelen. Dan gaan mensen maar bejaarden bezoeken om aan de verplichting van dienstbaarheid te voldoen. Ik denk echt dat de Here de een op die plek en de ander op die plek stelt. Dus, bekijk dan ook eens: wat zijn de mogelijkheden in jouw omgeving?”
Praatje
Zelf neemt hij mensen graag aan de hand, als ze dat vragen. Praktische tips voor de lezers van CIP.nl heeft hij ook wel… “Misschien is het wat flauw om te zeggen, maar de behoefte aan vrijwilligers is nog niet uitgeput. Wil je handen en voeten geven aan je wens om te dienen? Bel maar eens een organisatie op. Vraag maar eens naar vrijwilligerswerk. Dat kan natuurlijk ook binnen de eigen kerkelijke kring. Ik denk dat we met name ook naar buiten moeten gaan en in de directe omgeving moeten kijken: ‘Wat kan ik doen…?’ Dat kan soms al heel eenvoudig en ‘klein’ zijn. Bijvoorbeeld als je weet dat in je mijn straat iemand woont die alleengaand is, omdat iemand is overleden. Ga eens een praatje maken. Hoe is het met je?”
Wat Van Hell oprecht hoopt, wat zijn jubileumcongresboek teweeg brengt, is dat het een beweging in gang zet. “Dat we gaan nadenken met z’n allen: ‘Hoe kunnen wij als christenen naar buiten treden om onze naaste te dienen? Ik denk dat Nederland het hard nodig heeft dat we het beeld van Christus vertonen. Dat we niet evangeliseren in woorden, maar met daden…”
Jubileumcongres ’30 jaar dienen’
Ontmoeting bestaat 30 jaar. Voor Ontmoeting is een bijzondere mijlpaal om dankbaar terug en verwachtingsvol vooruit te kijken. Ontmoeting organiseert daarom op vrijdag 2 november een jubileumbijeenkomst in het congresgebouw Belmont van het Leger des Heils in Ede. Voor meer informatie en aanmelden: ontmoeting.org/jubileumcongres.
Praatmee