Nederlandse kerkruzies: ijdelheid net zo belangrijk als theologische leerstelligheden
Bij kerkelijke conflicten spelen afgunst, ijdelheid en andere gevoelens minstens zo'n grote rol als theologische kwesties. Nederland is geen volk van theologen, stelt historicus Peter van Dam in het Nederlands Dagblad. Hij schreef een boek over de geschiedenis van de religie in Nederland: Een calvinistisch land? Religie in Nederland.
"Mijn uitgangspunt was de vraag hoe mensen hun religie en die van anderen hebben beleefd. Daarom moest ik het belang van de theologie wel relativeren." De Amsterdammer benadrukt dat het er in een kerkelijke gemeenschap menselijk aan toe gaat. "Als een gemeenschap scheurt, ligt dat vaak aan persoonlijke verschillen, die versterkt worden door theologische kwesties. Je ziet het ook als mensen verhuizen en een nieuwe kerkelijke gemeente kiezen. Dan kijken ze niet alleen naar hoe er gepreekt wordt, maar ook naar de mensen die er in de kerk zitten en wat er gezongen wordt.
Kerkscheuringen zijn veelal theologisch uitgelegd, hoewel de theologische ruzies hand in hand gingen met tegengestelde belangen en botsende persoonlijkheden. Menselijke gevoelens als ijdelheid en afgunst bleken net zo belangrijk te zijn als leerstelligheden." Ook de Reformatie gaat volgens Van Dam niet over theologie alleen. "De Tachtigjarige Oorlog, deels een gevolg van de Reformatie, was lang niet alleen een religieus conflict. Ook voor de Reformatie geldt: religie staat nooit op zichzelf, ze is nauw verbonden met menselijke motieven en gedragingen."
Praatmee