Want Paulus schrijft in die brief inderdaad over het avondmaal, maar hij geeft daar geen theologie van het avondmaal als zodanig. Wat hij in die brief doet, is de gemeente in Korinte flink op de huid zitten omdat veel mensen in de gemeente letterlijk ‘van God los’ zijn. En daarbij gebruikt hij het avondmaal als voorbeeld om te laten zien hoe ver sommigen zijn afgedwaald van wat eigenlijk de bedoeling is. Het is dus een corrigerende brief.

Stel je eens voor dat je naar mij staat te luisteren terwijl ik op mijn kinderen mopper omdat ze de vaat niet hebben gedaan en de vuilnisbak niet buiten hebben gezet. Als je mij dan zo hoort over mijn kinderen en je probeert je daaruit een beeld te vormen van hoe mijn kinderen zijn, dan krijg je natuurlijk een heel verkeerde indruk. Want dan vertaal je mijn moppermoment als een complete weergave van hun karakter. Terwijl ze naast een hekel aan de vaat en de vuilnisbak natuurlijk ook nog allerlei goede karaktereigenschappen hebben. Maar die komen op dat moment even niet aan bod.

Zo is het ook met de eerste brief aan de Korintiërs. Paulus geeft daarin niet een uitgewerkte theologie van het avondmaal, maar moppert op mensen die afdwalen van de liefde van God. Dat geeft dan ook een bijzondere lading aan zijn opmerkingen over het avondmaal. Die brief moet je dus niet primair gebruiken als basis voor je inzicht in het avondmaal. Maar waar vinden we dan ons eerste aanknopingspunt?

Er wordt in het Nieuwe Testament op een paar plaatsen over het avondmaal gesproken. Om te beginnen in de evangeliën, door Jezus zelf. Daar moet uiteraard de basis liggen voor ons begrip van het avondmaal, bij wat de Heer zelf zegt. Vervolgens in het boek Handelingen waar we iets zien van hoe de vroege kerk het viert. En tenslotte in de eerste brief van Paulus aan de gemeente in Korinte, waar we iets leren over mogelijke afdwalingen.

Het spreekt dus vanzelf dat we beginnen bij het begin, namelijk bij wat Jezus zelf tegen Zijn leerlingen zegt wanneer Hij het avondmaal instelt. Daarna zullen we de gemeente in Handelingen aan het avondmaal zien. En tenslotte kijken we naar de kerk in Korinte om te zien wat daar de boosheid van Paulus oproept, en waarom hij daarbij ook over het avondmaal spreekt.

Deze volgorde is bij uitstek geschikt om inzicht te krijgen in de aard van het avondmaal, en voor een evenwichtige benadering daarvan. Want het is niet alleen een volgorde in de tijd, die de Bijbel ons hier aanbiedt maar -niet toevallig- ook een logische rangorde: eerst Jezus die de maaltijd instelt, en daarbij aangeeft wat het belang er van is; dan de gemeente die de maaltijd samen viert (en hoe doen ze dat dan?); en tenslotte een herderlijk schrijven over mogelijke dwalingen waarop we als kerk alert moeten zijn. Zo wordt het avondmaal voor ons in de Bijbel uitgetekend en zo zullen we het in de komende afleveringen gaan bekijken.

Arie-Jan Mulder is spreker en schrijver. Zijn boek over het avondmaal is verkrijgbaar als papieren boek en als ebook. Klik hier om zijn website te bezoeken.