Ik heb namelijk een haat-liefdeverhouding met de kerk.

Als ik lees hoe kerken in grote steden over de hele wereld Gods liefde verbinden aan Gods gerechtigheid en Gods oog voor weggedrukten en onderdrukten, denk ik: Ja, dat is een toffe bruid!

Als ik lees hoe er een trainingsavond wordt georganiseerd rond het thema ‘Hoe houd je jongeren bij de kerk?!’ denk ik: Nee, je gaat me toch niet vertellen dat dit de kern is wat van je zoekt voor je jongeren? Ben je echt niet bezig met de vraag hoe je jongeren verbindt aan Jezus, in plaats van aan jouw eigen plekje?

Maar wat moet een kerk dan zijn? Wat is de kern? De volgende 3 citaten maakten iets bij me los, dat nog het meest lijkt op een intern juichend ‘Ja!’. Met een frisse dosis zin om aan zo’n gemeenschap te bouwen.

(Als je je vooral in die kringen van ‘bij het oud papier’ beweegt, mag je voor het woord ook Jezus-volgers invullen.)

De kern van de kerk is op God te wijzen
“Vaak hebben we het idee dat de Kerk een soort goddelijke telefooncentrale is, die de wereld doorreist met als doel om mensen te overtuigen hun telefoonlijntjes bij hen in te pluggen, want dan komt het goed. […] Voor de Kerk is deze gedachte dodelijk. De Kerk is namelijk in de wereld geplaatst om aan te kondigen dat God alle telefoonlijntjes van alle mensen heeft verzameld en door zijn dood en opstanding in Zichzelf heeft geplugd.” - Robert Farrar Capon in een interview uit 1983

Dit citaat kwam je al eerder op mijn blog tegen, in het stuk over de onzichtbare Bron. De kerk is er niet voor zichzelf. Integendeel: ze is vaak op z’n slechtst als ze vooral zichzelf in stand probeert te houden. De kern van de kerk is naar God te wijzen. (Of, naar gelang je denominatie, naar Jezus.) De focus, de kern, de Bron van elke groep Jezus-volgers is de eeuwige God. Hij is het hoogste doel. Dat betekent bijvoorbeeld dat een relatie met God belangrijker is dan lidmaatschap van jouw kerk.

De kern van de kerk is mensen ruimte bieden
“Godsdienst moet een uitlaat blijven voor mensen die tot zichzelf zeggen: ‘Ik ben niet het soort persoon dat ik zou willen zijn.’ Religie mag niet verworden tot een bouwsel van de voldane mensen.” - Voorzitter Toure Bomoko in Frank Herberts Dune-boeken

Wat deze fictieve intergalactische vertaler van heilige teksten op godsdienst betrekt, zou ik op de kerk willen plakken: Het is een plek voor mensen die er nog niet zijn in het leven. Niet een plek waar je eerst aan iets moet voldoen om erbij te horen. Het is andersom: je hoort er radicaal bij, ook als je niet alles op orde hebt. Het is de plek waar je ruimte krijgt om te zijn en vervolgens hulp ontvangt om meer op Jezus te gaan lijken. En dat brengt me bij het derde citaat.

De kern van de kerk is Jezus-volgers maken
“Rondom welke melodie kunnen we in harmonie zingen, zonder homogeen te hoeven worden? Van de vele mogelijke antwoorden, is er één die me steeds weer aantrekt, beschamend voor de hand liggend en begrijpelijk, maar ook beschamend moeilijk om te doen: de kerk bestaat om mensen naar Christus te vormen, mensen met de liefde van Christus.” - Brian McLaren in Een nieuw christendom

Voor McLaren zou dit de grote samenbindende factor moeten zijn en het fundament van elke kerk. Ik kan het alleen maar met hem eens zijn. De opdracht van Jezus is: ga heen en maak discipelen. In zijn laatste toespraak zegt Hij: Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief. Discipel zijn is Jezus volgen en op Hem (willen) lijken. Op hem lijken is liefhebben met zijn liefde.

Als we beseffen dat dit de kern is, kan elke kerk daaraan bijdragen. Vanuit eigen traditie, eigen nadruk en eigen context. Mensen helpen om op Jezus te gaan lijken als grote overkoepelende missie en aanzet tot actie, kan het echt zo simpel zijn?

Deze blog verscheen eerder op de website van Matthijs den Dekker.