Google op ‘kinderraad’ of ‘jongerenraad’ en binnen no-time poppen tientallen zoekresultaten uit scholen, instellingen en bedrijven op die een heuse kinder- of jongerenraad hebben. Ze willen de jeugd nog meer bij lopende zaken op school, gemeente of bedrijf betrekken. En niet voor niets want uit onderzoek blijkt dat kinderen en jongeren een waardevolle inbreng kunnen hebben bij leerprocessen op school of het realiseren van doelstellingen in een bedrijf.

Maar hoe is het gesteld met de kinder- en jongerenparticipatie in de kerk? Googlen op ‘kinderraad’ en ‘kerk’ levert geen hits op. Tijd om als kerk in actie te komen, vindt Gert Schouten.

Participatie van kinderen en jongeren in de kerk
“Jeugdparticipatie betekent het actief meedoen en meebeslissen van kinderen en jongeren,” legt Gert Schouten uit. “Jeugdparticipatie is een mentaliteit en geen activiteit. Het is een rode draad in de omgang met kinderen en jongeren binnen de geloofsgemeenschap. Jeugdparticipatie heeft tot doel dat kinderen en jongeren medezeggenschap hebben bij zaken die hen direct en indirect aangaan.”

Je kunt vier niveaus van medezeggenschap onderscheiden:

• Het verkrijgen van informatie
• Het geven van advies, zonder beslissingsbevoegdheid
• Mogelijkheid tot overleg met gezamenlijke beslissingsbevoegdheid
• Beslissingsbevoegdheid

Jeugdparticipatie is ook goed voor de kwaliteit van het kinder- en jeugdwerk en versterkt de geloofsgemeenschap, vindt Gert. “Toekomstbestendige veranderingen kunnen niet zonder de samenwerking met de mensen om wie het gaat. In gesprek gaan met kinderen en jongeren geeft meer inzicht in hun vragen, behoeften, belevingen en oplossingen. Kinderen en jongeren hebben vaak creatieve oplossingen voor problemen waar volwassenen soms niet aan gedacht hebben, kennis van hebben of aan gewend zijn. Alle reden dus om jeugdparticipatie om te nemen als beleidsdoel in je kerk.”

Het doel van jeugdparticipatie
Met jeugdparticipatie kun je meerdere doelen nastreven:

• De jeugd op een speelse manier kennis te laten maken met de democratische beginselen en het actief gemeente lidmaatschap te bevorderen.
• De jeugd te laten merken dat zij gehoord wordt en hun mening telt.
• Het is een manier om de jeugd te laten ervaren wat binnen de kerk haalbaar en realistisch is.
• Waardevolle input ontvangen vanuit de leefwereld van kinderen en jongeren.

Aan de slag
Vijf tips hoe je kinderen en jongeren kunt laten meebeslissen in de kerk:

• Laat jongeren vier keer per jaar bij elkaar komen in een jongerenpanel om te klankborden met de jeugdwerker (of jeugdouderling) van de gemeente en voorziet hem/haar gevraagd en ongevraagd van advies.
• Geef een kind en jongere een ‘stevige’ rol in de beroepingscommissie bij het beroepen van een nieuwe predikant.
• Laat de predikant vier keer per jaar verschillende jeugdwerkactiviteiten bezoeken. In overleg met de leiding gebruikt hij/zij dit bezoek om van de doelgroep feedback en ideeën te krijgen over: de kerkdienst, de preek, samen gemeente-zijn etc.
• Betrek kinderen en jongeren structureel bij ‘complexe zaken’ die in de gemeente spelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: gebouwen kwesties, andere opzet van de diensten, samenwerking met andere kerken, opstellen collecterooster en de keuze voor diaconale doelen.
• Geef kinderen en jongeren een gelijkwaardige rol in een commissie die gemeentebrede activiteiten bedenkt en uitvoert. Denk hierbij aan de startzondag, het gemeenteweekend, het bepalen van het jaarthema voor het winterwerk, de kerstnachtviering etc.

De participatieladder van Roger Hart
Meedoen of participeren kan op verschillende manieren en niveaus van betrokkenheid. Om dit zichtbaar te maken heeft de socioloog Roger Hart (1992) de - veelgebruikte - participatieladder ontwikkeld met treden voor toenemende inbreng, betrokkenheid en verantwoordelijkheid.

Bovenstaand artikel van Gert Schouten verscheen onlangs op de website van JOP en is met toestemming overgenomen. Klik hier om de site van JOP te bezoeken.