Hoe christenen verschil willen maken in een Haarlemse migrantenwijk

Dagelijks leven
Berend Gunnink

In Haarlem Schalkwijk wonen 35.000 mensen van verschillende culturen door elkaar. “Toen de buurt hoorde dat er een kerk zou komen, schijnt dat er zelfs een opstand was." Dat komt volgens Berend Gunnink van Ontmoeting vooral vanwege het christelijke karakter van de organisatie. Nu is Het Open Huis een thuis geworden voor veel mensen van allerlei achtergronden, culturen en geloven.

Al 13 jaar is Het Open Huis in Haarlem Schalkwijk een begrip en een ontmoetingsplek voor kwetsbaren uit de wijk. Sinds begin dit jaar is Het Open Huis officieel onderdeel van Stichting Ontmoeting, en staat Het Open Huis centraal in een film, waarin cliënten vertellen over hun ervaringen.

De film is onderdeel van een campagne van Stichting Ontmoeting rondom Het Open Huis die loopt in de maanden mei en juni. Met de campagne hoopt Ontmoeting een bedrag op te halen van 56.000 euro. Geld dat hard nodig is om Het Open Huis draaiende te houden. Het Open Huis is voor het grootste gedeelte afhankelijk van donaties en sponsoren.

Berend Gunnink die als Coördinator vanuit Ontmoeting bij Het Open Huis betrokken is, vertelt wat Het Open Huis is en doet. “Het Open Huis is ontstaan uit een kerk,” zegt hij. “In Haarlem hadden we twee christelijk gereformeerde kerken: een in het centrum, een in Noord. Toen de kerk in het centrum werd opgekocht door de gemeente om er een bioscoop van te maken, werd besloten niet ergens anders nog een kerk te bouwen, maar te investeren in de kwetsbare wijk Schalkwijk.”

“Op moment dat die spanning er niet is, doen we iets niet goed.”

“Het Open Huis is voor iedereen. Als er iemand aan de deur komt, helpen we die ongeacht geloof, achtergrond of afkomst," aldus Gunnink. Door de laagdrempelige hulp die ze als Maatschappelijk Centrum bieden, breekt Het Open Huis al snel door de weerstand heen. Gunnink noemt als voorbeeld de huiswerkbegeleiding, waarvan in de moskee werd gezegd dat dit niet kon, omdat het in een kerk was. “Inmiddels komen er 30 kinderen, en kan het wel weer,” vertelt hij. “Er is altijd een soort spanning in die zin.” In de ogen van Gunnink is dat wel een mooie spanning. “Op moment dat die spanning er niet is, doen we iets niet goed.”

Multi-culti kerk
Het Open Huis is nu een multi-culti kerk met ruim 200 leden. Tegelijkertijd is het een Maatschappelijk Centrum, waar mensen terecht kunnen voor hele praktische hulp. Gunnink zegt: “Vertellen over God is mooi, maar als mensen uiteindelijk alleen thuis zitten, willen ze meer horen dan alleen maar over God.” Uit buurtonderzoeken blijkt dat veel mensen de wijk als onveilig ervaren. “Sociale contacten krijgen een lage score. In verhouding is er ook een hoge mate van eenzaamheid,” aldus Gunnink. “Er zijn veel eenpersoonshuishoudens, veel eenoudergezinnen, en het aantal mensen met een uitkering is 2,5 keer zo hoog als in de rest van Haarlem.”

Wel maakt Het Open Huis een groot verschil. “Door wie we zijn, merk je dat het in het stukje wijk waar we zitten rustiger is. Zelfs de wijkagent geeft dat aan.” Gunnink gelooft dat het vooral komt doordat Het Open Huis er alles aan doet om mensen een plek te geven. “We zorgen ervoor dat ze niet meer thuis zitten, maar activeren ze. Dan veroorzaken ze geen overlast en gedoe.” Het Open Huis werkt dan ook nauw samen met gemeente en de woningbouwcorporatie. “Samen werken we aan een duurzame persoonlijke oplossing.”

Gemiddeld zijn er ook altijd twee of drie mensen die hun taakstraf moeten uitvoeren bij Het Open Huis. Gunnink vertelt dat de Stichting hen behandelt als vrijwilligers. “Ze draaien gewoon mee, en ze worden ook voorgesteld als tijdelijke vrijwilliger. Dit wordt door hen doorgaans als erg positief ervaren. Ongeveer de helft komt daarna terug, meestal ook als vrijwilliger.”

Sta cookies toe om deze inhoud te kunnen bekijken.

Wijzig mijn voorkeuren

Inloop
In het wijkcentrum worden tal van wijkgerichte activiteiten aangeboden, zoals een inloop, kledingwinkel, open maaltijden, taallessen, huiswerkbegeleiding, de voedselbank, noodhulp et cetera. Deze activiteiten worden vrijwel volledig uitgevoerd door vrijwilligers, waarvan er ruim 70 actief zijn. Gunnink vertelt dat Het Open Huis enorm gegroeid is. “Op gegeven moment werd het te zwaar om het te trekken met alleen vrijwilligers. Toen heeft Ontmoeting gezegd: hier gaan we instappen.”

Waardevol
Voor Stichting Ontmoeting is Het Open Huis waardevol om de waarde die het biedt voor de buurt. “Bovendien beschouwen we het hebben van een christelijke plek in de hart van Schalkwijk als een buitenkans. Twee medewerkers zijn vervolgens gedetacheerd. Zij hebben onderzocht wat Het Open Huis doet en hoe dit te versterken en te behouden. Uit dit onderzoek bleek dat het maatschappelijk gedeelte op een kruispunt stond. We stonden voor de keus. Om te koesteren wat er nu was (in kwetsbaarheid) was het van belang om het maatschappelijk deel onderdeel te maken van Ontmoeting. Alleen daarmee konden we een kans creëren om te groeien. Zo ontvangen we sinds dit jaar ook subsidie van de gemeente. Ook heeft Het Open Huis nu een activeringsmedewerker kunnen aanstellen die optrekt met de meest kwetsbaren.”

"Toen de buurt hoorde dat er een kerk zou komen, schijnt dat er zelfs een opstand was."

Kwalitatieve groei
Volgens de coördinator van Ontmoeting is het door de samenwerking met Ontmoeting mogelijk voor Het Open Huis om te groeien. “Dan heb ik het niet per se over kwantitatieve groei. Naar de inloop komen 60 tot 100 mensen per week. Dat zullen niet direct meer worden. Wat we vooral zien, is kwalitatieve groei. Dat komt vooral doordat de vrijwilligers nu ook begeleiding krijgen, en de meest kwetsbaren door professionals worden geholpen.” Gunnink meent dat dit de vrijwilligers ook ontlast. “Gevallen waar zij zich geen raad mee weten, kunnen ze nu doorverwijzen.”

Een concreet voorbeeld van iemand die Het Open Huis heeft kunnen helpen, is Cor (foto). Gunnink vertelt: “Hij komt ook in de film aan bod. Hij kwam zeven jaar geleden in contact met Het Open Huis als ‘zorgvrager’. Cor was in de schulden terecht gekomen, nadat hij zijn baan was kwijtgeraakt. Hij kwam in de sanering terecht nadat zijn zus hem wees op Het Open Huis. Hij ontvangt nu structurele hulp, waardoor hij weer op zijn eigen benen kan staan. Nu is Cor zelf vrijwilliger en haalt hij brood bij de bakker voor de dagelijkse lunch van de inloop.”

Geactiveerd als vrijwilliger
Dat is ook precies wat Gunnink het allermooist vindt om te zien. “Voor een grote groep betekent het dat ze vanuit bezoeker worden geactiveerd als vrijwilliger, omdat ze wat terug willen doen. Daarmee vinden ze vaak ook hun eigenwaarde terug”, vertelt hij. “Zo was er ook een groep vrouwen die als bezoekers binnenkwamen. Activeringsbegeleidster Lize is met deze vrouwen praktisch aan de slag gegaan. De vrouwen hebben samen een High Tea georganiseerd, en allemaal lekkere hapjes gebakken. Voor ons kan dat heel logisch lijken. Voor hen was het echt iets heel tofs, want ze maakten iets wat anderen heel mooi vonden. Bij de High Tea zag je echt hoe deze vrouwen, bij wie het vaak lijkt alsof het leven ze overkomt, veranderd waren in vier enthousiaste vrouwen die er mooi uit zagen, omdat ze wat anders uitstraalden.”

Sociaal netwerk
Het Open Huis verzorgt volgens Gunnink op die manier ook de rol van een sociaal netwerk. Hij licht toe wat hij daarmee bedoelt: “In de wijk zien we dat veel mensen dat netwerk niet hebben. Op het moment dat het goed gaat, is het prima, maar op het moment dat je iets hebt, waar je niet uitkomt – zoals schulden – kan het opeens snel gaan. Zo heb je een baan, huis met hypotheek enzovoorts, en zo sta je op straat, en ben je dakloos. Het Open Huis zet deze mensen echt weer in hun kracht, op heel verschillende en praktische manieren.”

"Door ons werk kunnen we als christenen super zichtbaar kunnen zijn, zonder dat we als doel hebben te evangeliseren."

Dat het sociaal netwerk in de eerste plaats bij veel mensen ontbreekt, is volgens hem te wijten aan het feit dat Schalkwijk een vrij nieuwe kwetsbare wijk is. “De wijk is gebouwd in de jaren ’60. Er zijn dus geen langlopende relaties. Dit is vooral een import plek, waarbij Nederlandse import zich vermengt met niet-Nederlandse import.”

Kringloopwinkel
De film is gericht zijn op het maatschappelijk gedeelte, wat nu onderdeel is van Ontmoeting,” vertelt Gunnink. Cliënten vertellen hierin wat Het Open Huis voor ze heeft betekend. “Door ons werk kunnen we als christenen super zichtbaar kunnen zijn, zonder dat we als doel hebben te evangeliseren,” vertelt hij enthousiast. Hij noemt hierbij het Kringloopcentrum als voorbeeld. “Daar zitten we samen met Woord en Daad, midden in het winkelcentrum in de oude V&D. Dat is een enorm gave plek midden in de wijk.”
“De Kringloopwinkel is iets waar iedereen wat mee heeft. Waar je naar toe kan gaan, en wat duidelijk is waar we bij horen. In Het Open Huis en ook in de Kringloopwinkel starten we altijd met gebed. Om kwart voor 10 komt iedereen die aanwezig is om het gebed bij te wonen. Stagiaires, vrijwilligers, maar ook taakstraf uitvoerders wonen dan het gebed bij. Daarmee onderscheiden we ons. Dat dit werkt blijkt ook uit reacties van de bezoekers en vrijwilligers.”

Gunnink vertelt over een visie-avond met maaltijd, waarbij ook mensen kwamen opdagen die niet direct waren uitgenodigd. “Tja, gratis koffie,” grinnikt hij. “Een van de eerste vragen die we stelden aan het publiek, was: Wat zijn jullie verwachtingen van Het Open Huis in de wijk? Van de twee mensen die we niet verwacht hadden die avond, kregen we een mooie reactie: ‘Als ik naar Het Open Huis ga, ga ik naar mijn thuis. Op het moment dat ik op de fiets naar huis stap, ga ik wel naar mijn huis, maar niet mijn thuis. Dat is ook precies wat we willen zijn voor de mensen: de huiskamer van de wijk."

Fotografie: Anne Paul Roukema

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho