Als het goed is, komen politieke fracties op basis van argumenten tot een weloverwogen besluit. In de kwestie-koopzondagen is het interessant om te bezien of woordvoerders van christelijke partijen louter bijbelse argumenten of ook andersoortige argumenten gebruiken. Uit mijn scriptieonderzoek, dat onder leiding van dr. H. van den Belt is uitgevoerd, blijkt dat laatste het geval te zijn. Daarvoor zijn raadsvergaderingen in de gemeenten Barendrecht, Ede en Nijkerk geanalyseerd en interviews gehouden met de betrokken lokale politici van CDA, CU en SGP (laatstgenoemde partijen hebben een combinatiefractie in Barendrecht en Nijkerk). Hieruit blijkt dat alle betrokken fracties van christelijke partijen tegen de invoering van koopzondagen zijn. De manieren van argumentatie verschillen wel van elkaar.

Bijbelse argumenten
Zo waren er meerdere raadsleden die de Bijbel aanhaalden of daarnaar verwezen, bijvoorbeeld door te wijzen op de Tien Geboden. Interessant is daarbij dat een dergelijke redenering twee kanten op kan gaan. Het vierde gebod in Exodus 20:8-11 wordt namelijk verbonden aan de rustdag na de zesdaagse schepping (Gen.2). In Deuteronomium 5:12-15 staat echter dat de rustdag moet worden geheiligd, omdat het volk Israël door de Heere uit de slavernij in Egypte is geleid. Tegen de 24-uurseconomie kun je dus inbrengen dat die in strijd is met de scheppingsorde en ook dat die leidt tot een vorm van slavernij.

Enkele raadsleden worstelden in dit kader met de vraag naar de legitimatie van de zondag als rustdag in plaats van de zaterdag. Het voert te ver om daar nu op door te gaan. Wie hierover meer wil weten, kan de Institutie van Calvijn (Inst.II.8.33-34) en kanttekening 29 bij Openbaring 1:10 (SV) raadplegen.

Daarnaast waren er raadsleden die niet alleen naar het Oude, maar ook naar het Nieuwe Testament verwezen. De Heere Jezus waarschuwt namelijk Zelf voor de gevaren van een liefdeloos, wettisch houden van de rustdag. In Markus 2:27 staat immers dat de mens niet is geschapen omwille van de sabbat, maar de sabbat omwille van de mens. Soms gaf iemand in een stemverklaring een statement over de waarde van de rustdag voor het persoonlijk (geloofs)leven. Dat had meer het karakter van een getuigenis dan van een argumentatie.

Politieke opponenten
Niet alle raadsleden gebruikten rechtstreeks bijbelse argumenten, maar in alle gevallen maakten ze wel duidelijk dat de zondagsrust een principiële kwestie betrof. Opvallend was dat degenen die bijbelse argumenten gebruikten, die argumenten alleen inbrachten om de standpuntbepaling te motiveren.

Ieder raadslid maakte gebruik van ‘andersoortige’ argumenten wanneer het ging om het overtuigen van politieke opponenten. Welke argumenten dat waren, hing sterk af van de context. Zo was in Barendrecht de GroenLinksfractie eveneens tegenstander van de koopzondag. Dat leidde ertoe dat de christelijke fracties ook de negatieve gevolgen van de koopzondag voor milieu en welzijn benadrukten. In Ede was de uitslag van een referendum een bijkomend argument om de koopzondag te ontraden.

De gespannen verhoudingen in het college van Nijkerk leidden tot een gevoel van wantrouwen, wat het debat overheerste. Andere, meer algemeen gehoorde argumenten betroffen de nadelige positie van kleine ondernemers ten opzichte van grootwinkelbedrijven en uitslagen van onderzoeken onder ondernemers en winkelend publiek. Daaruit zou blijken dat er geen behoefte was aan koopzondagen.

De mooiste ontdekking van het scriptieonderzoek voor mij persoonlijk geweest dat er plichtsgetrouwe raadsleden van christelijke signatuur zijn, die in biddend opzien hun werk doen, vanuit de gedachte van Jeremia 29:7: ‘Zoek de vrede voor de stad waarheen Ik u in ballingschap heb gevoerd. Bid ervoor tot de Heere, want in haar vrede zult u vrede hebben.’

René Heij uit Ermelo schreef voor de master Religie en het Publieke Domein de scriptie ‘Onrust over de rustdag’. Hij publiceerde ‘Politiek met de Bijbel. Over het Schriftberoep in het publieke debat’. Zijn volledige artikel is te lezen in De Waarheidsvriend. Klik hier om De Waarheidsvriend te ontvangen.

Foto: SGP Ermelo