De afgoden zijn dood, op eentje na

Dagelijks leven15 maart 2018 Robert Plomp
Robert Plomp

Het wordt in de kerk zelden zo praktisch als wanneer het over afgoderij gaat. Geld, seks, macht, bezit, popsterren, sporthelden, je mobieltje, het zouden allemaal de postmoderne equivalenten zijn van de afgoden uit de tijd van de Bijbel. Hoewel het allemaal erg logisch klinkt, voelt deze conclusie mij altijd vreemd aan.

Hoewel veel van de genoemde dingen mij wel aantrekken, voel ik me met de beste wil van de wereld niet aangesproken als afgodendienaar. Hoe leuk ik een grote bak met geld en hoe fantastisch ik Dirk Kuyt ook vind, het zijn geen goden voor mij, ik aanbid ze niet, en knielen is al helemaal niet aan de orde. Ben ik in ontkenning? Ik denk het niet. Het verhaal dat al die leuke dingen in het leven afgoden zouden zijn klopt niet, werkt averechts, en leidt ons af van de werkelijke laatste afgod die er nog op aarde rondloopt, dat zijn wij namelijk zelf.

In de tijd van de Bijbel geloofden de mensen dat de afgoden verantwoordelijk waren voor het lot, en de onverklaarbare verschijnselen in de natuur. Vooral vanwege het lot moesten ze gunstig worden gestemd. Daarom werd er massaal aan afgoden geofferd. Daar zaten zelfs kindoffers tussen. Afgoden dienen deed je niet voor de lol, het kostte je wat. En die afgoden, daar was men bang voor. Mensen hadden geen vat op het leven, ziekte en dood sloegen onverwacht toe. Hoewel sommige afgoden gediend werden met seksuele rituelen en drankfestijnen, moeten we niet het idee hebben dat de oude volken in het Midden-Oosten een soort hedonistische religie aanhingen.

Laten we stoppen om de bijbelse afgoden zo simpel te kopiëren naar onze tijd, dat werkt alleen maar averechts.

Het is niet voor niets dat de schrijvers van de Bijbel zich zo duidelijk uitspreken tegen de afgoden. Wat zij van de mensen vroegen was onmenselijk. De offers, de rituelen, de continu aanwezige angst, de mensen waren slaven terwijl ze geschapen waren naar het beeld van God. God verdient onze aanbidding, en met hem moeten we biddend in gesprek gaan over onze noden en zorgen. Geen stomme beelden die ons alleen maar aan kunnen grijnzen in de gezichtsuitdrukking waarin ze toevallig uitgebeiteld zijn.
Bij afgoden is het een zwart/wit verhaal. Nergens in de Bijbel staat dat je de tijd die je aan Baäl besteedt moet matigen. Geen enkele profeet roept op om slechts één keer per week te offeren aan Astarte. We worden opgeroepen totaal te breken met de afgoden. Niet de offers, maar de afgoden waren slecht. Het vee of het voedsel dat geofferd werd, het kind of het eigen lichaam dat beschadigd werd als offer, dat was allemaal goed in zichzelf. Verspil het niet aan de afgoden, het haalt toch niets uit.

In onze tijd zijn de afgoden gestorven. We hebben ze niet meer nodig om de natuur te verklaren, en ons eigen lot denken we zelf in handen te hebben. We hebben verzekeringen afgesloten, de medische kennis is fantastisch, het weer voor de komende dagen is in kaart gebracht, en op persoonlijk of nationaal niveau zijn er reserves aangelegd voor tijden van crisis. Wij hoeven niet meer te buigen voor onzichtbare machten, daar lachen wij om.
Geld, seks, macht, muziek en sport, het zijn middelen die wij gebruiken om onszelf te vermaken. We juichen als de spits scoort, en we genieten van een mooi concert. Maar als een sporter tegenvalt, dan joelen we hem uit, en kiezen we voor een ander. En als het nieuwe album ons niet raakt, dan verkopen we het op Marktplaats.

Al die tijd en al dat geld dat we besteden aan seks, macht en vermaak, offeren we niet aan de god van de seks, de macht of die ene popartiest, we offeren het aan onszelf. We proberen onszelf te kietelen door ons onder te dompelen in wat we lekker en leuk vinden. We kunnen onszelf kapot maken doordat we meer offeren aan onszelf dan ons lief is. Drank, seks, geld, muziek en sport, het zijn allemaal offers. Het is allemaal goed in zichzelf. Drink een wijntje, geniet van muziek, heb seks, het zijn gaven van God. Het gaat pas mis als we het gaan inzetten als offers aan de god van ons eigen ik, omdat we uiteindelijk verwachten dat we alleen zelf verantwoordelijk zijn voor ons eigen lot, en onszelf gelukkig kunnen maken.

Drink een wijntje, geniet van muziek, heb seks, het zijn gaven van God.

Het verhaal over de god van het geld en de god van de seks slaat niet aan. Jongeren halen hun schouders op, volwassenen veranderen niks in hun leven. En gelijk hebben ze, want we aanbidden al die zaken niet. Laten we stoppen om de bijbelse afgoden zo simpel te kopiëren naar onze tijd, dat werkt alleen maar averechts.
Want wij aanbidden alleen onszelf. We leven in een tijd waarin de geloofsvraag tot haar kern is gekomen; Voor wie leef je? Voor God of voor jezelf? Op wie vertrouw je, op God of op jezelf? Wie bepaalt jouw lot, God of jijzelf? Wie kan zorgen dat alles goed kan komen hier op aarde, God of jijzelf?

Als ‘ikzelf’ je antwoord is, dan mag je aan de slag. Dan leef je maar één keer en moet je de dag plukken. Dan heb je verdovende middelen nodig om maar niet te hoeven denken aan het onvermijdelijke definitieve einde dat je ooit zal raken. Maar als je antwoord ‘God’ is, stop dan met offeren aan jezelf. Geniet met de menselijke maat van wat God je geeft, maar zoek eerst het koninkrijk van God, en zijn gerechtigheid, en al het andere ontvang je bovendien. Halleluja.

Robert Plomp woont in Delft, is getrouwd met Nelleke met wie hij samen 3 kinderen heeft. Robert is lid van de hervormde PKN gemeente Mattheüs in Delft waar hij jarenlang jeugdleider en later ook jeugdouderling is geweest. Lees hier meer blogs van Robert Plomp.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho