"De leer aangaande Gods drie-eenheid houdt de meeste christenen niet sterk bezig. Orthodoxe christenen geloven dat God drie-enig is, maar vinden het in veel gevallen moeilijk om uit te leggen wat dat precies inhoudt en waarom het belangrijk zou zijn. In de liederen en gebeden in de liturgie komt het regelmatig naar voren, maar in de praktijk van het leven speelt het geloof in Gods drie-eenheid verder geen rol.’ (Dr. G. van den Brink en dr. C. van der Kooi, Christelijke dogmatiek, p. 87).

Velen hebben moeite met het dogma van de drie-eenheid, omdat het geen woord is dat in de Schrift voorkomt. Dat is waar. We kunnen daarom ook over God spreken zonder dit woord te gebruiken, mits we in gedachten houden waar het in het leerstuk van de drie-eenheid om te doen is. God openbaart Zich als God de Vader, Zoon en Heilige Geest. Wanneer we beseffen dat het hierbij niet gaat om drie goden, maar om één God, terwijl we tegelijk vasthouden dat zowel de Vader God is, als ook de Zoon en de Heilige Geest, dan hebben we de bedoeling van het woord drie-eenheid omschreven. Dit woord bevestigt dat Christus één van wezen is met de Vader, maar als Zoon van Hem onderscheiden is. Daarnaast wil dit woord ook duidelijk maken dat de Heilige Geest God Zelf is, één met de Vader en met de Zoon.

Geopenbaard
We kunnen dus ons geloof belijden zonder het woord drie-eenheid te gebruiken, maar we kunnen niet zonder de gedachte die in dit woord ligt opgesloten. Het begrip drie-eenheid laten vallen acht ik daarom een verarming van ons christelijke spraakgebruik.

Het woord wil niet op een ingewikkelde manier zeggen hoe God in elkaar steekt, maar wil vooral uitdrukking geven aan de wijze waarop God Zich heeft geopenbaard. Daarnaast laat het zien dat er in God een meervoud is, ook al is er één God. Het is belangrijk om te zien dat, hoewel het dogma van de drieeenheid in de loop van de kerkgeschiedenis zich heeft ontwikkeld, de kern ervan teruggaat op het
Hoe belangrijk is het dat God de Drie-enige genoemd wordt? Is drie-eenheid een woord waar vooral theologen zich maar mee bezig moeten houden of heeft het betekenis voor het christelijke leven en voor de prediking?

Woord van God zelf. Al in het Oude Testament komen wij de eerste sporen van God als de Drie-enige tegen. De bloem van Gods openbaring is echter open gebloeid in Christus, Zijn Zoon. In Christus heeft Hij ten volle heeft getoond wie Hij is. De latere kerk heeft voor Hem het woord homo-ousios gebruikt, van hetzelfde wezen als de Vader.

Arius en Athanasius
Dat er in de geschiedenis van de Vroege kerk termen gebruikt zijn die niet letterlijk in de Bijbel voorkomen, heeft te maken met het optreden van Arius. Deze theoloog uit Constantinopel maakte omstreeks het jaar 320 zijn opvattingen bekend dat er één God is, Die eeuwig is en zonder begin. Hij meende dat de Zoon op een bepaald moment was geschapen en daarom – als schepsel – de mindere was van de Vader. Hij baseerde zich onder andere op Kolossenzen 1:15, waar Christus de Eerstgeborene genoemd wordt van de hele schepping. Voor hem betekende dit dat er een tijd geweest is waarin Jezus, de Zoon, er niet was. Athanasius, aartsbisschop van Alexandrië, onder wie Arius heeft gewerkt als presbyter, heeft zich fel tegen deze gedachte verzet. Het kan toch niet zo zijn dat wij verlost worden door een mens, ook al is deze mens Zoon van God. Immers, in de opvatting van Arius was de Zoon een geschapen wezen en niet van hetzelfde wezen als de Vader.

Deze strijd heeft ertoe geleid dat in de geloofsbelijdenis van Nicea, in 325 (later aangevuld op het concilie van Constantinopel, in 381), de zin is opgenomen dat Jezus ‘God uit God is, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God, geboren, niet gemaakt’. Het is de verdienste van de zogenaamde Cappadosische vaderen (Basilius van Caesarea, Gregorius van Nazianze en Gregorius van Nyssa) dat er meer zicht is gekomen op de Heilige Geest als goddelijk Persoon.

De Cappadosische vaderen hebben laten zien dat het belangrijk is om zowel de eenheid van God als de drievoudigheid in God te belijden. Bekend en indrukwekkend zijn de woorden van Gregorius van Nazianze: ‘Zodra ik denk aan de ene God, word ik terstond omschenen door de glans van de drie Personen; zodra ik de drie onder
scheid, word ik terstond geleid tot de éne God.’"

Ds. P. J. den Admirant is predikant van de hervormde wijkgemeente Eben-Haëzerkerkte Apeldoorn. Het volledige artikel is te lezen in De Waarheidsvriend. Klik hier om De Waarheidsvriend te ontvangen.

Foto: Eben-Haëzerkerk Apeldoorn