In deze vier landen verschijnen steeds meer Bijbels in nieuwe talen
Tientallen miljoenen mensen beschikken sinds dit jaar over een Bijbel in hun eigen taal. Vanuit Nederland werkt Wycliffe Bijbelvertalers mee aan meer dan 80 Bijbelvertaalprojecten in de hele wereld. Met directeur Bram van Grootheest bespreken we vier landen waar momenteel Bijbels in nieuwe talen verschijnen.
1. Democratische republiek Congo
“Dit jaar zijn we in dit land in zes nieuwe talen begonnen,” vertelt de directeur. “Op de grens met Oeganda staat een universiteit waar een faculteit is opgericht voor mensen die willen investeren in Bijbelvertaalwerk. Dit jaar zijn er zes verschillende teams van start gegaan. Het gaat om relatief kleine talen waarvan de lokale kerken zeggen dat ze cruciaal zijn. Deze talen worden gesproken in gebieden waar moslims en animisten wonen en dankzij dit project bereikt kunnen worden in hun eigen taal. Momenteel wordt er in het land vaak een Franse Bijbel gebruikt of een Bijbel in een andere grote taal van Congo. Maar dat zijn talen die men in afgelegen dorpen niet of nauwelijks spreekt. Kerkbezoekers krijgen op zondag dan maar een klein gedeelte mee van het Bijbelgedeelte dat wordt behandeld. Dat is de reden dat lokale kerken in Congo zo warm lopen voor bijbelvertaalwerk.
Deze ontwikkeling is extra bijzonder als je je realiseert hoeveel er kapotgemaakt is in het land. Rebellengroepen uit buurlanden komen naar Congo om grondstoffen te roven en de overheid functioneert slecht. Het bijzondere is dat de kerk in dit land één van de weinige structuren is die wél functioneert. In de loop der jaren hebben kerken iedere revolutie in het land overleeft.”
2. Tanzania
Van Grootheest: “In het zuiden van dit Afrikaanse land werken we met twee Nederlandse gezinnen in acht talen. Deze talen zijn zo goed als af. Ons team heeft vorig jaar aangegeven hun werk graag te willen uitbreiden. Daarom zijn er twee talen bij gekomen. En dit jaar komen daar nog eens twee talen bij. In die vier nieuwe talen, gesproken in het zuiden van Tanzania, gaan we de komende jaren investeren. Net als in Oost-Congo leven in Tanzania christenen, moslims en animisten door elkaar heen.
Sinds november 2014 werken Michiel en Hanneke Louter in het noordwesten van Tanzania. In het gebied wonen ongeveer een miljoen mensen, verdeeld over meer dan tien talen. “Drie vertalers vanuit de Kabwa-taalgroep doen het vertaalwerk in het Kabwa,” vertelt Michiel over zijn werk. “Zij kennen immers hun eigen taal zelf het best. Als zij een Bijbelboek hebben afgerond, ga ik, als vertaaladviseur, kritisch door hun vertaling heen. Omdat de vertalers vaak een beperkte kennis hebben van Engels en/of Grieks, is het voor hen moeilijk om bepaalde bronnen te raadplegen. Die bronnen bekijk ik dus. Aan het einde van het vertaalproces beleggen we een plenaire sessie om de vertaling aan te scherpen of bij te stellen.” Lees hier het volledige interview met Michiel en Hanneke.
3. Myanmar
“Vanwege een burgeroorlog is dit land jarenlang niet toegankelijk geweest,” vervolgt de directeur. “Omdat we als Wycliffe het land niet in mochten, is net over de grens in Thailand een trainingscentrum gebouwd. Het mooie was dat de kerken naar ons toe kwamen in plaats van andersom. In het trainingscentrum worden christenen uit Myanmar opgeleid in Bijbelvertaalwerk. In eigen land kunnen ze de opgedane kennis handen en voeten geven.”
Inmiddels is de kerk in Myanmar al bijna 200 jaar oud. In 1813 begon de Amerikaan Adoniram Judson er met zendingswerk. Van Grootheest: “Door lokale opwekkingen zijn kerken in Myanmar gegroeid. De laatste decennia mogen we met hen samenwerken om de Bijbel in lokale talen te kunnen vertalen. Dat is mooi, maar het blijft een kwestie van voorzichtig opereren. Inmiddels is de situatie in Myanmar zo stabiel dat we openlijk over ons werk in dat land kunnen praten en schrijven.”
4. Molukken
“Onlangs waren vier predikanten uit het Molukse eiland Ambon bij ons te gast. Ze wilden graag met ons in gesprek, omdat ze met Bijbelvertaalwerk aan de slag willen. Verspreid over zo’n duizend eilanden leven in de Molukken ongeveer 500.000 protestantse christenen. Samen vormen ze een relatief grote minderheid in een overwegend islamitisch land. Op het eiland Ambon wordt de Bijbel momenteel in drie talen vertaald en daar komen nog eens drie talen bij. Dit Bijbelvertaalwerk vindt op initiatief van de lokale kerk plaats.”
Op dit moment is de Bijbel wereldwijd geheel of gedeeltelijk vertaald in 3312 levende talen. Voor 220 miljoen mensen, verspreid over 3787 taalgroepen, geldt dat zij geen enkel fragment van de Bijbel beschikbaar hebben in hun eigen taal. Veel mensen die op dit moment behoefte hebben aan een Bijbel in de eigen taal, spreken een taal die niet op schrift is gesteld. Daarom neemt de publicatie van ‘luisterbijbels’ een steeds belangrijker plaats in. Op dit moment zijn audiofragmenten van de Bijbel beschikbaar in meer dan 1100 talen.
“We kunnen in steeds meer talen sneller en effectiever werken,” voegt Van Grootheest toe. “Zo zijn we onlangs in Ethiopië met twee talen begonnen. Door het gebruik van slimme computerprogramma’s maakt dat binnen vijf jaar het Nieuwe Testament in die twee talen kunnen zijn afgerond. Voorheen was er één Nederlands echtpaar actief met één taal. Momenteel kan één stel in meerdere talen aan de slag. Lokale teams doen tegenwoordig ook veel meer zelf, omdat het opleidingsniveau wereldwijd stijgt. Op die manier kunnen we meer mensen bereiken.”
Onlangs bleek uit onderzoek van Wycliffe dat zeker 200 miljoen mensen in het afgelopen jaar toegang tot de Bijbel in hun eigen taal kregen. Klik hier voor meer informatie.
Praatmee