"Is Hij de Zoon van God? En wat betekent dat dan precies? Volgens Troost is Jezus in ieder geval niet op dezelfde manier God zoals de Vader. Met dit boek rondt ds. Troost zijn theologische zoektocht naar wie Jezus is, af. Eerder verschenen van hem Dat koninkrijk van U? en Engel naast God.

Kort samengevat (waarmee ik Troost natuurlijk niet helemaal recht doe) komt het hierop neer: Jezus is wel goddelijk, maar Hij is niet God zelf. In ieder geval niet de God der goden. Hij is meer dan een mens. Veel meer. Maar Hij is minder dan God. Hij is de engel naar Gods hart. Of anders gezegd: een god met een kleine letter. Hij is het waard dat we met Thomas zeggen: ‘mijn Heere en mijn God’. Maar daarmee is Jezus nog niet God zoals de Vader God is.

De schriftvisie van ds. Troost speelt hierbij een belangrijke rol. De Bijbel is voor hem het boek van God. Maar zeker niet van kaft tot kaft het Woord van God. Zo moet je volgens hem de Bijbel niet lezen. Dan gebeuren er ongelukken. De Bijbel is een boek van mensen die worstelen met God, zoeken naar God en proberen te leven met God. Daarbij maken ze ook gebruik van allerlei heidense ‘mythen’, dat wil zeggen verhalen waarin mensen iets proberen te zeggen over God en de geestelijke werkelijkheid. Maar de Bijbel is wel door God uitgegeven. Hij staat erachter. Hij gebruikt de Bijbel bij Zijn werk in deze wereld. Hij inspireert ons erdoor. Maar pas op dat je de beelden van de Bijbel niet te letterlijk neemt. Daar is God veel te groot voor.

Vrome verfkwast
Troosts afwijzing van de leer van de drie-eenheid heeft ook grote consequenties voor andere leerstukken. Bijvoorbeeld voor de incarnatie (de vleeswording van God in Jezus). God komt in Zijn Zoon niet Zelf naar de wereld, maar stuurt iemand anders. Zijn beste en meest geliefde engel (of ‘god’), maar Hij komt niet Zelf. Dat heeft natuurlijk ook gevolgen voor de verzoeningsleer. Jezus draagt aan het kruis niet in onze plaats de toorn van God (God Die in Zijn Zoon Zelf de prijs voor onze zonde betaalt), maar Jezus illustreert hoe ver Gods vergevende liefde gaat. Geen werkelijke verzoening maar een illustratie van liefde.

Ik geef eerlijk toe dat ik geraakt werd door Troosts existentiële manier van schrijven. Je merkt hoe hij zelf in dit boek zit. Maar aan de andere kant ergerde ik me soms ook wel. In het voorwoord schrijft hij dat hij in zijn boek kritische kwesties niet met een vrome verfkwast vlotjes worden weggesaust. Deden Augustinus, de kerkvaders van Chalcedon en Calvijn en zoveel anderen dat dan wel? Het is nogal wat om de leer van de kerk der eeuwen zomaar aan de kant te zetten.

Natuurlijk moet je altijd terug naar de Bijbel. Maar we zijn niet de eersten die de Bijbel lezen. En je moet wel heel goede argumenten hebben om de dogma’s van de kerk aan te vechten. En wat houd je over? Voor mij veel te weinig. Bijna God of een beetje God is géén God. Als Jezus niet ‘van hetzelfde wezen’ als de Vader is, is Hij ons vertrouwen en onze aanbidding niet waard. En hoe kan Hij ons dan redden?

Zijn eigen kind
Ik moest bij het lezen van het boek denken aan een gesprek dat ik een paar jaar geleden had met een Jehova’s getuige. Het ging ook over de vraag of Jezus echt de Zoon van God is. Ik vertelde hoe beslissend het voor christenen is dat in Jezus God Zelf naar ons toegekomen is. Op dat moment kwam mijn dochtertje bij me staan. En de man met wie ik in gesprek was, wees naar haar en zei: ‘Welke vader geeft zijn kind voor anderen? Niemand toch.’ En meteen zaten we bij de kern van het Evangelie. God doet het wel. Hij gaf Zijn kind. Zijn eigen Kind. Voor een wereld verloren in zonde en schuld."

Ds. M. K. de Wilde is predikant van de hervormde gemeente te Nijkerk. Zijn volledige commentaar is te lezen in De Waarheidsvriend. Klik hier om De Waarheidsvriend te ontvangen.