Claartje Kruijff: "Dankzij de Bijbel eindigde mijn zoektocht naar geluk"
Psycholoog en theoloog Claartje Kruijff is sinds 23 september 'Theoloog des Vaderlands'. Dat sprak beslist niet vanzelf, want lange tijd wist ze niets van de Bijbel. Toch wil ze het “boek der boeken” niet meer kwijt.
"Wie ben ik eigenlijk en wie wil ik zijn? Met dat soort vragen liep ik rond tijdens mijn studie psychologie en daarna," vertelt ze in de Amsterdamse Dominicuskerk. "Via mijn man leerde ik een priester kennen, met wie we in gesprek gingen ter voorbereiding op ons huwelijk. Die priester had woorden voor wat ik voelde. Wat hij vanuit de Bijbel met me besprak was iets anders dan wat ik in de psychologie had geleerd. Het raakte me diep: het ging over mij en over hoe ik me verhield tot anderen.
‘Ik herkende de vraag die God aan Adam stelde in het paradijs: 'Waar ben je?' (Genesis 3) Het was alsof ik me tot die tijd verstopt had. Ik ontdekte dat ik niet het middelpunt ben van het universum, maar dat ik er wel toe doe. Die enorme ontdekking bracht me rust. Dankzij de Bijbel was mijn zoektocht naar geluk voorbij. Ik werd zelf minder belangrijk – en dat was en is een bevrijding."
Actueel
Veel mensen vinden de Bijbel een achterhaald en zelfs gevaarlijk ‘bloedboek’. Claartje ziet dat anders. "De Bijbel is hoogst actueel. Je vindt het dagelijks nieuws van nu erin terug. Ook toen al ging het over vreemdelingen, gastvrijheid en over de vraag van wie het land was. Ook toen al vroeg Kaïn – de eerste moordenaar – zich af: 'Ben ik soms mijn broeders hoeder?'
Die vraag leeft ook nu – en de Bijbel laat zien dat je die vraag ook mag omdraaien naar 'en wie is nu mijn hoeder?' Een actuele vraag in deze tijd van terreur, angst en onzekerheid over onze identiteit." Hoe ze die vraag zelf beantwoordt? "Ik vermoed dat ten diepste God zelf mijn hoeder is’, zegt ze zacht. ‘Tenminste, dat hoop ik."
Over God
Welke rol speelt de Bijbel bij de pastorale gesprekken die Claartje heeft met allerlei mensen? "Dat hangt ervan af met wie ik spreek en waarover. Verrassend genoeg beginnen mensen er regelmatig zelf over. Bijvoorbeeld tijdens een uitvaart van een niet-gelovige man, waar de familie zelf sprak over de hemel, over elkaar terugzien, over God.
Maar er zijn ook mensen die boos worden als ik een bijbelverhaal inbreng. Daar zit vaak teleurstelling achter, bijvoorbeeld omdat er geen genezing was voor een ernstige ziekte, of over geweld uit naam van religie. Vaak hebben deze mensen een godsbeeld waarbij God de almachtige regisseur is. Als ik dat beeld relativeer en dus ruimte geef om daar anders naar te kijken, ontstaat er meestal meer openheid voor de Bijbel."
Ontdekken
Juist als het leven kwetsbaar is, gaat het over God, merkt Claartje in haar pastorale werk. Een kaars aansteken voor een geliefde drukt uit dat er ruimte is voor de aanwezigheid van een ander, dé Ander. Het symboliseert dat wij mensen leven ‘voor Gods aangezicht’. Het belangrijkste bijbelverhaal gaat over Jezus, een gekruisigde.
"Veelzeggend," vindt Claartje. "Jezus moest de beker leegdrinken, hoezeer hij daar ook tegenop zag. Hij moest – letterlijk – zijn kruis dragen. Daarin herkennen mensen hun eigen kwetsbaarheid en leed. Voor mij is het duidelijk: als je over God spreekt, spreek je over het leven – en omgekeerd."
Vanuit dat inzicht wil zij als Theoloog des Vaderlands in gesprek met christenen en andersgelovigen over het Onzevader. Met als doel: opnieuw ontdekken wie we zijn, in relatie tot elkaar, de aarde, onszelf en God.
Dit verhaal verscheen eerder op de website van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG). Klik hier om de website van het NBG te bezoeken.
Foto: Martje van der Heijden
Praatmee