Willem Ouweneel over abortus: de grondvraag is wat een mens is!

Dagelijks leven27 september 2017

Willem Ouweneel, theoloog en filosoof, houdt negen Bijbelstudies over morele kwesties in de gemeente. Tijdens de eerste avond spreekt hij over abortus. Wanneer is een mens een mens? Wat zijn de Bijbelse criteria daarvoor? “Aan de ene kant zijn we geneigd het al zo vroeg mogelijk tot een mens te dopen en aan de andere kant: zulke mensjes mogen we tot 24 weken dood maken. Daar zit iets merkwaardigs in.”

Een jonge vrouw die onbedoeld zwanger raakt. De zwangerschap zou haar leven op z’n kop zetten. Moet je dan niet met je hand over je hart strijken? Veel mensen menen blijkbaar van wel. Wereldwijd worden er 44 miljoen abortussen uitgevoerd. “Dat is onvoorstelbaar veel.” Bijna de helft gebeurt onveilig: zeventig duizend vrouwen sterven.

Met prenataal onderzoek kan in een vroeg stadium worden opgespoord of het kind een ernstige aandoening heeft. “In veel gevallen kunnen we zelf keuzes maken. Men ziet al een tijd komen dat er helemaal geen Down-kinderen meer geboren worden.” De grondvraag is volgens Ouweneel: wat is een mens? Als je een mens ziet als een schepsel, een beelddrager van God is, geweven in de schoot van de moeder, sta je al heel anders tegenover abortus dan wanneer je het ziet als een klompje cellen.

Kinderen zijn een zegen van de Heer, staat in Psalm 127 en 128. “Ze zijn een cadeautje van Hem. En dan mag je er wel heel goed over nadenken of je dat cadeautje ongeopend wilt terugsturen. Kun je dat eigenlijk wel maken?” Ook Jeremiah schrijft erover. “Gods zegt: ik heb je al geroepen in de moederschoot. De Bijbel spreekt over die ongeboren kinderen als kleine mensjes.” Ook in de joodse traditie is terug te vinden dat een kind al in de moederschoot een kind is.

Wanneer is een mens een mens? Ouweneel heeft veel voorouderonderzoek gedaan. “Als het kind nooit geademd had, stond er: doodgeboren, het kreeg geen naam. Had het geademd, dan kreeg het een naam. Daar zit een oude gedachte achter, die teruggaat tot Genesis 7. Je moet geademd hebben om een mens genoemd te worden.”

Merkwaardig is volgens Ouweneel dat dat vandaag de dag veranderd is. Geboortekaartjes met namen erop, terwijl het kind doodgeboren is. Ook de wetgever gaat daarin mee. Daar zit een soort discrepantie tussen, met name als het gaat om abortus, vindt hij. Laatst sprak hij een vrouw in Duitsland, die zeven kinderen had. Vijf waren nog in leven. Twee waren gestorven, de een na vijf en de ander na zeven weken zwangerschap. “Toen was ik wel even stil. We schuiven het steeds verder op.”

Aborteren mag tot 24 weken. Daarna mag het niet meer. “Dan voelen we wel aan, dan is het steeds meer een mens. Dus aan de ene kant zijn we geneigd het al zo vroeg mogelijk tot een mens te dopen en aan de andere kant: zulke mensjes mogen we tot 24 weken dood maken. Daar zit iets merkwaardigs in.”

Bijbelse criteria
1. Misschien kun je zeggen: je kunt pas van een mens spreken, als een mens gevoelens heeft. Hij heeft dan hersenen, een zenuwstelsel. “Maar dat is al vanaf zeven weken het geval.”

2. Een ander Bijbels criterium volgens Leviticus: de ziel van de mens is in het bloed. “Wanneer heeft een mens bloed? Dat is al na vijf weken. Ik bewonder eigenlijk de wijsheid van de oude Middeleeuwers. Die hebben zich ook al met die vraag beziggehouden.”

3. Het 40-dagen criterium. "Een van de grootste denkers uit de Middeleeuwen, Thomas van Aquino, hakte de knoop door en zei: met veertig dagen in de moederschoot plant God er een ziel in." Pas vanaf dat moment ben je een mens.

4. Een bevruchte eicel is al een 'mens'. Ouweneel: "Als je het meest consequente standpunt neemt: 'elk mens iss een mensje' beginnen daar mijn vragen. Zien we die allemaal in de hemel terug? Ergens komt het punt dat je gaat aarzelen." Onnoemelijk veel vrouwen zijn zwanger geweest zonder dat ze dat wisten. Belangrijk is dat de eicel zich in zes dagen innestelt in de baarmoeder, anders is hij ten dode opgeschreven. 

Bij het strengste standpunt is het zelfs verboden om een bevruchte eicel te aborteren, bijvoorbeeld door de morning after pil te slikken. "Ik heb aan de ene kant wel respect voor mensen die zeggen: vanaf de bevruchting is ben je een mens, maar daar zit meer een gevoelsmatige argumentatie achter dan een zakelijk-wetenschappelijke benadering.  Maar aan de andere kant: het blijft moeilijk. Is een baby die net geboren is, een mens? Wat kan hij dan voor menselijks? Wanneer is een mens een mens?"

Met de punten die hij aanhaalt, wil hij laten zien hoe ingewikkeld die vraag is. We zijn technisch in staat de kant van de levensvatbaarheid naar voren te schuiven. Als je nu op twintig weken zit, zou het denkbaar zijn dat naar achttien weken te verplaatsen. Aan de andere kant is de tendens om de abortusgrens steeds verder naar voren te schuiven. “Twee bewegingen die dwars door elkaar heen gaan.”

Sta cookies toe om deze inhoud te kunnen bekijken.

Wijzig mijn voorkeuren

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho