In het verleden werden mensen met complexe en chronische psychiatrische problematiek en verslavingsgevoeligheid weggestopt in instellingen, waar ze soms hun leven lang woonden. Maar met de ambulantisering van de zorg, is het de bedoeling dat er een omslag wordt gemaakt naar zorg dichtbij, in de wijk. Het concept Huis van Hoop sluit aan bij deze politieke en maatschappelijke ontwikkeling.

“Het is niet alleen een politieke ontwikkeling waar we op in spelen, maar we zien ook dat bewoners ontzettend eenzaam zijn door de individualisering,” zegt Patrick Waltheer, die samen met Kees Neven leiding geeft aan het eerste Huis van Hoop in Dordrecht. “Vandaar dat we dat we de visie hebben om een woonvorm op te richten waar ze die saamhorigheid kunnen vinden. Zodat we een kleine samenleving of woongemeenschap hebben, waar iedereen z’n plek heeft en gemist wordt. De beste voorwaarde voor herstel is het besef dat je van betekenis bent, ook voor andere mensen.”

Een goede buur
Huis van Hoop is een vernieuwende vorm van beschermd wonen, bedoeld voor mensen die met ernstige psychiatrische kwetsbaarheden en verslavingsgevoeligheid worstelen. Hoe uiteenlopend hun klachten ook zijn, de cliënten hebben allemaal een gemene deler: ze zijn onvoldoende zelfredzaam op meerdere levensgebieden. Zo’n acht tot tien cliënten, de ‘bewoners’ maken deel uit van een kleinschalige woon- en leefgemeenschap. Hoe lang ze er mogen blijven wonen, wordt mede bepaald door de WMO-indicatie die afgegeven wordt door de gemeente. Daarnaast zijn er kernbewoners, twee tot vier mensen, die als het ware een ‘goede buur’ zijn voor de cliënten. Ze eten samen, werken in de tuin, doen samen klusjes of drinken gezellig een bakje koffie.

“Een verschil met regulier beschermd wonen, is dat er daar 24 uur per dag iemand aanwezig is. Dit is meer op afstand”, zegt Kees. “De opzet is ook anders.” Zo wordt er duidelijk onderscheid gemaakt tussen de hulpverleners, die aan huis komen om de cliënten te begeleiden, en de kernbewoners. “Het is meer op basis van gelijkwaardigheid, dat ze het leven leren leven.”

Rolmodel
In de zoektocht naar kernbewoners is een belangrijk criterium dat ze de liefde van God willen doorgeven. “Het uitgangspunt is dat er een klik is met de visie op zorg, de doelgroep en dat mensen zich echt geroepen voelen om dit te gaan doen. We zijn op zoek naar mensen die een hoge mate van stabiliteit hebben, die op een gezonde manier in het leven staan en een voorbeeld zijn. Ze nemen deel aan de maatschappij en zijn actief in een kerk.” Zo kunnen de kernbewoners ook als rolmodel fungeren voor de tijdelijke bewoners.

Het Huis van Hoop in Dordrecht staat op een tijdelijke locatie, maar aan het einde van het jaar nemen de huidige bewoners hun intrek in een nieuw pand. Het idee is om rondom de woonvorm een aantal ‘aanleun’ woningen te creëren voor mensen die gewoon even willen aanlopen bij het Huis van Hoop. “Er zijn ook oud-cliënten die wat terug willen doen. Zij kunnen daar ook in de buurt gaan wonen en als vrijwilliger betrokken zijn. Juist dat informele stuk is belangrijk”, zegt Patrick. Het is ook de bedoeling dat er ervaringsdeskundigen worden ingezet. “Mensen die zelf de problematiek hebben overwonnen, zijn goed in staat om de ander aan te voelen. In onze zorgteams werken we al met ervaringsdeskundigen en we zien dat dat goed werkt.”

Eigen groenten verbouwen
Er is nu één Huis van Hoop, dat ruim een jaar bestaat. Als die proef goed verloopt, wordt deze woonvorm mogelijk uitgebreid naar andere steden en dorpen. Kees: “Het zou goed zijn als er niet alleen ‘Huizen van Hoop’ in steden komen, maar ook aan de rand van steden of in dorpen en in het landelijk gebied. Het is voor veel bewoners goed als er een bepaalde rust en regelmatig is, het meebewegen met de seizoenen. Stress verergert ook bepaalde problematiek.”

En met die blik op de toekomst, is ook zelfvoorziening het streven. “Een eigen tuin, die ze onderhouden, de eigen groenten verbouwen. Dat geeft veel waarde en betekenis aan hun leven. Het zou mooi zijn als zulke projecten verder ontwikkeld kunnen worden. Dat ze ontdekken wat hun krachten, kwaliteiten en talenten zijn en dat ze die inzetten voor elkaar, ondanks hun beperkingen.”

Ze zien ook een actieve rol voor kerken weggelegd, die bijvoorbeeld maatjesprojecten kunnen opzetten. “Het zou ook mooi zijn als we in de toekomst woningen kunnen aanbieden die door de kerk gedragen worden. Er zijn veel mensen die in nood zijn en hulp nodig hebben en ook veel die tussen wal en schip vallen”, zegt Patrick. “Belangrijk is dat kerken en christelijke organisaties zich gaan inzetten.”