"Als leider heb ik het grootste gevecht met mezelf"

Dagelijks leven28 juni 2017

“Denken voor een ander of het hebben van een oordeel staat een goed relationeel contact in de weg. Dat kan anders en beter,” merkt Jan Kloosterman op. Onlangs schreef de directeur van het reformatorische scholengemeenschap Jacobus Fruytier een boek over de essenties van dienend leiderschap. Relationeel leiderschap is volgens Kloosterman een voorwaarde om God en elkaar te dienen.

Wat bedoelt u met relationeel leidinggeven?
Jan citeert uit zijn boek. ‘Hij plofte neer op een stoel in mijn werkkamer. Of ik even tijd voor hem had. In het bijna ononderbroken relaas dat volgde, bleek dat zijn relatie verbroken was. Zijn vriendin had ontdekt dat hij schulden had. Natuurlijk was hij druk bezig met afbetalen, maar het was een grote schuldenberg. “45.000 euro kan ik niet zomaar even op tafel leggen.” Ondanks alle beloofde verbeteringen had zij hem echter de bons gegeven. In het achterliggende weekeinde had ze dit ook met zijn ouders besproken. Een heftige ruzie was het gevolg. Of ik nog een ander woonadres voor hem wist. Schichtig keek hij me aan en zweeg. Ik slaakte een zucht en zei: “Wat een heftig verhaal en wat moet je je nu beroerd voelen.” Hij boog het hoofd en zijn schouders schokten. Gesmoord zei hij: “Ik schaam me kapot en weet het niet meer. Ik ben echt gek op haar!” Na een klein uur verliet hij mijn kamer. Bij de deur draaide hij zich om en zei: “Bedankt dat je wilde luisteren en me niet hebt veroordeeld.”’

"Denken voor een ander of het hebben van een oordeel staat een goed relationeel contact in de weg. Dat kan anders en beter"

“Relationeel leidinggeven is leidinggeven waarin je denkt vanuit de relatie met de ander,” maakt Kloosterman duidelijk. “Ieder mens staat in relatie tot zijn of haar Schepper, Zijn schepselen en de schepping. In relationeel leidinggeven gaat het niet om het individu of het ik maar om het wij. Omdat God Zelf relationeel is en ook relationele mensen heeft geschapen, is het mijn overtuiging dat er in relaties potentie zit. Dat vraagt om ontplooiing en gebruik om elkaar beter te verstaan, herstel van relaties te bewerken, samenwerking te optimaliseren en mensen tot bloei te brengen. Dat komt levens, gezinnen, kerk en werk ten goede. Je kunt God, elkaar en jezelf hier mee dienen omdat het meer harmonie brengt. Ten diepste gaat het daarin de relatie met God waarin je Hem en de naaste dient.”

Hoe kun je je hoofd en hart daarvoor inzetten?
Opnieuw citeert de auteur uit zijn uitgave. ‘“Ik heb je wel gehoord, maar denk toch dat we het anders moeten doen. Mijn indruk is dat we het bij de feiten moeten houden. Emotioneel gepraat maakt het alleen maar ingewikkeld. Daar schieten we niets mee op.” Verslagen zat ik op mijn stoel. Ik voelde me onbegrepen door zijn reactie. Hoe was het mogelijk dat hij de emotionele bezwaren tegen de verandering binnen het bedrijf niet serieus nam? Om tot een goede en noodzakelijke samenwerking met een ander bedrijf te komen, zouden we elkaar toch moeten verstaan. Zowel feitelijke informatie als ook de beleving van mensen was belangrijk. Ik was er diep van overtuigd dat zonder de juiste klik tussen mensen er geen geslaagde samenwerking van de grond zou komen. Daarom zei ik: “Laten we dan in ieder geval proberen om elkaar tijdens een nadere kennismaking als mens beter te leren kennen.” Zijn reactie sloeg mijn laatste hoop de bodem in. Hij zei: “Als onze investeerders akkoord gaan en de directie tekent, gaan we onderweg. De rest komt dan vanzelf.” Ik luisterde en wist dat dit collega’s zou kosten.’

“Relationeel leiderschap vraagt om concretisering,” vervolgt het SGP-raadslid. “Dat kan via de weg van de zintuigen. Het gaat allereerst om de kunst van het luisteren. Daarna is het de vraag of je het gehoorde ook verstaat of begrijpt. Als dat het geval is, gaat het om de wil om hier wat mee te doen. Het is de vraag of je present wilt zijn voor de ander. Iemand die present is, geeft de ander respons waardoor hij of zij ruimte voor ontplooiing krijgt. Omdat goed te kunnen doen zijn we afhankelijk van de zegen die God ons geeft. Reflectie en stilte zijn dienstig om na te gaan wie je in relaties bent. Als het vorige op zijn plaats valt, ga je de ander kennen en erkennen. Dat leidt tot ontmoetingen waarbij je elkaar kunt dienen in liefde. Hoofd en hart doen dus beide helemaal mee.”

Wat gaat er vaak mis als het gaat om relationeel leidinggeven en hoe kunnen we daar verandering in brengen?
“Het niet begrijpen van elkaar of het miskennen van elkaar gebeurt veel. Denken voor een ander of het hebben van een oordeel staat een goed relationeel contact in de weg. Dat kan anders en beter. We nemen onszelf regelmatig te snel tot uitgangspunt in het denken en aangaan van contact. Het is een gave en opgave om vanuit God bedoeling in de schepping en vanuit de liefde te dienen in Gods grote werkelijkheid. Leidinggevenden hebben daarin een extra verantwoordelijkheid. Zij kunnen het goede voorbeeld geven wat door meerderen gezien wordt vanwege hun functie. Ook kunnen zij het relationeel leven zoals God dat bedoeld heeft belangrijk maken.

"Genade leert je buigen en dan wordt het stil en komt er ruimte. Ruimte voor de ander en de Ander"

Wij zijn altijd een deel van een veel groter geheel. We staan altijd in relatie tot God en de hele geschapen werkelijkheid. Wie van genade leeft, gaat als een pelgrim door de tijd. Als het goed is als een pelgrim die het geloof handen en voeten geeft in duurzame relaties en voor Gods aangezicht.”

Welke les heeft u door vallen en opstaan geleerd als het gaat om relationeel leidinggeven?
“Dat je het in je eentje niet weet. Daar waar je werkelijk in openheid en ontvankelijkheid met God en anderen mag omgaan, krijg je mooie en verrassende aanvullingen waardoor dingen beter gaan. Het grootste gevecht heb ik met mezelf. Eigen gedachten, invullingen, oordelen en gevoelens staan een werkelijk open contact met anderen maar zo in de weg. Genade leert je buigen en dan wordt het stil en komt er ruimte. Ruimte voor de ander en de Ander,” aldus Kloosterman.

Bekijk ook een recent interview met Jan Kloosterman bij Family7 en klik hier om het boek te bekijken of te bestellen:

Sta cookies toe om deze inhoud te kunnen bekijken.

Wijzig mijn voorkeuren

Jan Kloosterman (1978) studeerde bedrijfskunde aan de Universiteit van Twente. Daarnaast volgde hij onderwijskundige opleidingen aan verschillende hogescholen. In het dagelijks leven is hij directeur Onderwijs in het (speciaal) voortgezet onderwijs op de Jacobus Fruytier Scholengemeenschap. Ook is hij raadslid in de gemeente Apeldoorn en ambtsdrager in de Hersteld Hervormde Kerk.

Praatmee

Beluister onze podcast

#319 Jeffrey & dr. Wim Dekker over welvaartsevangelist Tom de Wal, anti-Joodse protesten en de NGK
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

drs. Marianne Visser
Verdieping

In het begin van Exodus lijkt God afwezig, totdat je beter kijkt

De naam van God wordt in de eerste twaalf verzen van Exodus niet genoemd en lijkt daarmee afwezig, schrijft docent Oude Testament Marianne Visser. Totdat we beter gaan kijken: Hij is wel degelijk aanwezig. In de 50 dagen tussen Pasen en Pinksteren bi

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha en Tenira Sturm zingen het schitterende 'Hard geslagen, vastgenageld'

'Hier vindt ons geloof een bedding, onze hoop een vaste grond. Christus rots van onze redding die verloren zondaars vond. Alle lof, eer en aanbidding voor zijn nooit volprezen naam. Wie zijn hoop op Jezus vestigt leeft in hoop die nooit beschaamt', d

Mirjam Bikker
Nieuws

CU-leider Bikker buigt niet voor 'wokisme' en rechtspopulisme: 'Christelijke idealen niet onderhandelbaar'

'Ik wil hier met nadruk zeggen dat christelijk-sociale politiek niet buigt voor links-elitair ‘wokisme’ en ook niet buigt voor rechts-populisme waar telkens maar weer de meerderheid alles zou moeten bepalen', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikk

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: ware essentie verloren gegaan
Nieuws

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: "Ware essentie verloren gegaan"

17 maart was het St. Patrick’s Day in Ierland. Op deze feestdag wordt de komst van het christendom naar het land herdacht. Auteur Aaron Burns verdiepte zich in het onbekende verhaal van de heilige Saint Patrick. "De ware essentie van Patricius is ver

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom het beter is om in een hospice te zijn dan op een feest

"We komen niet heel graag in een sterfhuis of op een sterfkamer. Het is zo'n ruimte waar je de dood bijna voelt. Maar tegelijkertijd is het ook zo slecht nog niet om in een sterfkamer te zijn. De Bijbel zegt zelfs dat je daar beter kunt zijn dan op e

Seyi Omooba
Nieuws

Christelijke actrice moet 350.000 dollar betalen na ontslag om ‘homofobe opmerkingen’

De christelijke actrice Seyi Omooba dacht een prominente rol te vervullen in de toneelbewerking van 'The Color Purple', maar zover zou het niet komen. Omooba werd in 2019 vanwege 'homofobe opmerkingen' die zij vijf jaar eerder op Facebook geuit zou h

Ds. A. van Lingen
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormd Bodegraven: ds. A. van Lingen

De hervormde gemeente (PKN) in Bodegraven verwelkomt een nieuwe predikant. Ds. A. van Lingen (foto) heeft het beroep aanvaard en neemt afscheid van Kinderdijk. Bodegraven was sinds vorig jaar vacant in verband met het emeritaat van ds. A. Baas. Van L

Woorden van leven
Column

Zaaien en oogsten: de kracht van bemoedigende woorden

‘Elk woord dat wij spreken kan een baksteen zijn om mee te bouwen, maar ook een bulldozer om mee te slopen.’ Dit is een uitspraak van Joyce Meyer die mij aanspoort om te gaan onderzoeken wat de kracht van woorden kunnen zijn. OntdekkenIn deze reis me

Meerartikelen

Rik Op den Brouw
Verdieping

Hoe ontdekken we de waarheid in een wereld vol leugens?

Het lijkt steeds moeilijker te worden om vast te stellen wat waar is. Hoe weet je of iets echt is of ‘fake’ (nep)? De voortdurende stroom aan informatie maakt het onmogelijk om vast te stellen of iets objectief, wat dat ook precies mag betekenen, of

Jeremia
Verdieping

Jeremia: de profeet die werd genegeerd maar niet kon zwijgen

De profeet Jeremia leefde in een tijd die in zekere zin op de onze leek. Het was de achtste eeuw vóór Christus en de ene grote crisis volgde op de andere. Jeremia maakte mee hoe Israël zich losmaakte uit de macht van Assyrië, daarna hoe het slachtoff

Het verhaal van Amadou: “Ik kan niet iemand zien lijden en hem niet helpen, maar ik kan mijzelf niet behandelen.”
Video

Dokter Amadou deelt in videoboodschap heftig en inspirerend verhaal

Dokter Amadou zet zich vol passie in voor zijn patiënten. Zelf heeft hij een goedaardige tumor in zijn hals die niet in het ziekenhuis geopereerd kan worden. Dankzij de schepen van Mercy Ships is de tumor alsnog verwijderd. Twintig jaar lang werkte A

Alexander Noordijk en Joël Boertjens
Video

Terugkijken: een goed gesprek over LHBTI en geloof met Alexander Noordijk

Onlangs vond de derde ochtend plaats van de serie van vijf in de jonge Amsterdamse kerk Mozaiek020. In een volle zaal met belangstellenden ging voorganger Joël Boertjens in gesprek met dominee Alexander Noordijk over het actuele thema 'LHBTI en geloo

Evangelische Hogeschool
Nieuws

Studenten Evangelische Hogeschool aan de slag met hulpvragen

Studenten van het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool zetten zich donderdag 21 maart 2024 in voor de kwetsbare naasten in de samenleving. Dit doen ze door met diverse hulpvragen aan de slag te gaan: opruimen, schilderen, tuinieren, ontmoetingsac

Dringende oproep uit Granada, Spanje
Video

Video: Oproep van Nederlands voorgangersechtpaar vanuit Spanje

Maarten en Nelleke zijn voorgangers van een kerk in Granada, in het zuiden van Spanje. Zij hebben de opdracht gekregen om het pand te kopen of te verlaten, maar beschikken niet over voldoende geld. Daarom doen zij een oproep tot investeren in het twi

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De doornenkroon van Jezus: een verwijzing naar de gevolgen van de zonde

De doornenkroon was waarschijnlijk vervaardigd uit gedroogde takken van de Zizyphus spina, een boom die vlijmscherpe dorens heeft van wel 2,5 centimeter lang, die gemakkelijk de schedelhuid kunnen doorboren. Door op de doornenkroon te slaan drongen d

Dineke van Kooten
Column

Relatieproblemen? Als coach zeg ik: 'de fik erin'

Nog niet zolang geleden verscheen mijn tweede boek, met de uitdagende titel: ‘De fik erin. Op weg naar een vurige relatie’, bedoeld voor mannen en vrouwen in een liefdesrelatie. Noem het ordinair of ongepast taalgebruik, maar de fik erin is precies w

Ds. D.J. Diepenbroek
Video

HHK-predikant over roken: "Dat is jezelf moedwillig in gevaar brengen"

We mogen onszelf niet moedwillig in gevaar begeven, zo zegt zondag 40 van de Heidelbergse Catechismus. Wanneer we roken, grote hoeveelheden drank drinken of veelvuldig ongezond eten, doen we dat wél. Zo betuigde ds. D.J. Diepenbroek onlangs in een pr

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?
Video

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?

Niek Bakker vertelt over de invloed van social media op het leven van jongeren. Hoe is dat terug te zien in het jeugdwerk? En hoe ga je daar als jeugdleider mee om? “Veel mensen hebben online een andere identiteit of soms een veelheid aan verschillen

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord
Video

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord

De machtige profeet Elisa overleed aan een onbekende ziekte. Hoe kan het dat een gezalfde dienaar van God ziek was, terwijl hij kon bidden en zulke machtige wonderen kon verrichten? In deze Bijbelstudie geeft Henk de Zon antwoord op die vraag. Elisa

Marcus1:30-31
Verdieping

Eenvoudig geloven kan heel moeilijk zijn

Sommige Bijbelse verhalen zijn zo eenvoudig dat wij het moeilijk vinden om ze echt te geloven. Dat geldt niet alleen voor verhalen van heel, heel lang geleden, maar ook voor verhalen over Jezus. Verhalen over wat Hij gezegd en gedaan heeft. Neem nou