Waarom christenen beter niet mee kunnen gaan in de like-cultuur
Hoe meer keuzeruimte we als mensen hebben, hoe meer ons discipelschap en Godsvertrouwen op de proef worden gesteld. In een vrij, seculier en ontwikkeld land zoals Nederland is de omvang van deze verzoeking daarom groot, legt dr. Lidewey van der Sluis uit in De Waarheidsvriend.
Facebookmentaliteit
De oorsprong van de likeals nieuw begrip in onze taal ligt in de online wereld. Op 9 februari 2009 introduceerde Facebook de like met een hand met een opgestoken duim als symbool. De gedachte achter deze emoticon was dat gebruikers hiermee in staat werden gesteld om positieve feedback te geven en om zich te verbinden met zaken waar ze om geven. Zo ontstond er een manier waarop je kon laten zien waar je van hield.
De introductie van de likemarkeert de opkomst van de Facebookmentaliteit. Dat is een mentaliteit die inmiddels diep is doorgedrongen in onze maatschappij. De like-cultuur tiert welig. Te pas en te onpas vinden we ergens wat van en ventileren we de eigen mening, online én offline. Het recht op een mening viert hoogtij en het aantal likes is een graadmeter geworden van relevantie en kwaliteit.
Alarmbel
Aangewakkerd door de grenzeloze digitale mogelijkheden delen mensen te pas en te onpas duimpjes uit alsof het niets is. Ergens iets van vinden, hoe onwetend of bevooroordeeld ook, en het eigen oordeel publiekelijk ten toon spreiden, is volstrekt normaal geworden.
Als we deze nieuwe kwaliteitskaders naast de Bijbel leggen, gaan er alarmbellen af. Het Woord van God is namelijk gelardeerd met de oproep om vooral níet jezelf als maatstaf te nemen en om níet te oordelen over een ander. Daarnaast is er geen koe zo bont of er zit wel een vlekje aan. Dit nobody is perfect-besef tezamen met de opdracht om jezelf niet als jury van anderen te beschouwen maakt dat christenen terughoudend zouden moeten zijn met hun likes en oordelen. Dit geldt voor in de binnenkamer alsook voor hun communicatie hierover in de digitale kamersop het internet.
Voorbeeldgedrag
Juist christenen zouden zich moeten distantiëren van het digitale denken waarbij mensen in hokjes worden geplaatst. Wie zijn wij om de schapen en bokken van elkaar te scheiden? Bovendien zullen vele laatsten de eersten zijn. De like-cultuur daagt ons uit om de splinters van anderen te benadrukken zonder oog voor de balk in ons eigen oog. Laten we daar niet intrappen. Christenen zouden hierin voorbeeldgedrag moeten tonen door de mond te snoeren als het gaat om het beoordelen van anderen, zowel ten positieve als ten negatieve.
Het is frappant dat het woord digitaal is afgeleid van het Latijnse woord digitus, dat vinger betekent. In de digitale wereld zijn vingers heel belangrijk. Door codes met onze vingers in te tikken krijgen we toegang en eenmaal binnen bewegen we ons in die wereld door met onze vingers te typen, appen, bellen en swipen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de digitale wereld ons inmiddels heeft doordrenkt van het (op de vingers) telbare en digitaal deelbare maar weinig genuanceerde denken. Met leuzen als ‘Geef ons een duimpje!’ en ‘Like ons op Facebook!’ worden mensen massaal, zowel online als offline, in de beoordeelstand gezet.
Uit onderzoek van economen en sociologen blijkt bijvoorbeeld dat de hoeveelheid likes geen optelsom is van individuele meningen maar het resultaat van een groepsproces waarin kuddegedrag een grote rol speelt. Ter illustratie: restaurants die eerste klanten betalen om in het zicht bij het raam te komen zitten, wakkeren een domino-effect aan waardoor die restaurants veel eerder vol zitten dan restaurants die veronderstellen dat klanten voor de kwaliteit van het eten komen dineren.
Wat betekent deze spiraalwerking van de like-cultuur voor christenen? Hoe gaan wij om met de digitale ruimte om talentgericht te leven en om ons geloof te belijden? Laten wij ons hoofd koel houden, de jeugd toerusten om in het digitale vaarwater het hoofd boven water te kunnen houden en belijdende gemeenteleden ook online vissers van mensen laten zijn.
Dr. L. E. C. van der Sluis-den Dikken is hoogleraar Strategisch Talentmanagement aan de Nyenrode Business Universiteit en NorthWest University, Zuid-Afrika. Lees hier het volledige artikel en klik hier om De Waarheidsvriend te ontvangen.
Praatmee