Jeremia was een belangrijke profeet. Dankzij hem wist het volk van Juda dat de ondergang van hun land niet veroorzaakt werd door machteloosheid van God, maar door zijn straffend ingrijpen. En dankzij Jeremia wisten ze ook dat er weer een einde aan de ballingschap zou komen en dat God zijn volk een nieuw hart zou geven.
Nieuwsgierig geworden? Lees ter inspiratie de onderstaande drie waardevolle lessen uit Jeremia en ga ook zelf in het bijbelboek op ontdekking.

1. Jeremia’s boodschap is onthutsend duidelijk
Hoe brengen wij een slechte of impopulaire boodschap? We kunnen iemand benadelen, als we niet duidelijk genoeg zijn. Dat konden zijn volksgenoten Jeremia in ieder geval niet verwijten, onduidelijkheid. Duidelijk zijn kan grof overkomen, maar is uiteindelijk wel het meest heilzaam als het om belangrijke zaken gaat.
Een voorbeeld van nietsontziende duidelijkheid is de profetie van Jeremia 7:1-15. De inwoners van Jeruzalem en Juda vertrouwden vanwege de aanwezigheid van Gods tempel op zijn bescherming. Het moet pijnlijk voor hen zijn hoe dit ‘heilige huisje’ afgebroken wordt:
• Beter je leven, dan mogen jullie in dit land blijven wonen. Vertrouw niet op die bedrieglijke leus: “Dit is de tempel van de HEER! De tempel van de HEER! De tempel van de HEER!” (7:4)
• Ga maar eens naar het heiligdom in Silo, waar Ik mijn naam vroeger liet wonen, en zie wat Ik er vanwege de wandaden van mijn volk Israël mee heb gedaan. (7:12)
• …, omdat Ik geroepen heb maar jullie niet hebben geantwoord, zal Ik met deze tempel, waaraan mijn naam verbonden is en waarin jullie je vertrouwen stellen, en met heel het land dat Ik jullie voorouders gegeven heb, hetzelfde doen als met Silo. (7:13b-14)

2. Jeremia laat zich in het hart kijken
Jeremia als persoon is herkenbaar en komt dichtbij de lezers, doordat hij veel van zijn gevoelens opschrijft. Wist je dat er geen oudtestamentische profeet is over wie we meer weten wat betreft persoonlijke emoties? Jeremia stond alleen en had het moeilijk, maar juist omdat hij daar eerlijk over schrijft kan hij voor ons een bemoediging en een spiegel zijn.
Zomaar enkele voorbeelden:
• HEER, U staat altijd in uw recht als ik het tegen U opneem. Toch vraag ik, hoe verantwoordt U dat boosdoeners in voorspoed leven, en trouwelozen rust genieten? (12:1)
• Telkens als ik spreek, moet ik schreeuwen: “Ik word mishandeld, onderdrukt!” Want de woorden van de HEER brengen mij dag in dag uit schande en vernedering. (20:8)
Een positief voorbeeld, nadat hij in de slaap een heilsvisioen heeft ontvangen:
• Hierop ontwaakte ik en sloeg mijn ogen op. De slaap had mij goedgedaan. (31:26)

3. Jeremia kijkt verder in een tijd van ondergang
Jeremia heeft vele jaren geprofeteerd, maar in de loop van de tijd is het oordeel door onbekeerlijkheid onafwendbaar geworden. Dan staat de ondergang en verwoesting van Jeruzalem daadwerkelijk voor de deur, in Jeremia 32. Jeruzalem is door de vijand omsingeld en niemand twijfelt er meer aan dat Jeruzalem veroverd zal worden. Daarmee zal het met het land Juda gedaan zijn en wanhoop maakt zich van de mensen meester.

Juist nu mag Jeremia door een symbolische daad, de aankoop van een akker, laten zien dat God een nieuwe toekomst geeft na het oordeel, door het oordeel heen. Zo wordt duidelijk dat God zijn volk niet loslaat, precies op het moment dat niemand meer een cent geeft voor de kansen en de toekomst van Gods volk.
• Dit zegt de HEER: Zoals Ik over dit volk al dit grote onheil heb gebracht, zo zal Ik het al het goede brengen dat Ik hun beloof. Jullie zeggen dat dit land een woestenij is, zonder mens of dier, en dat het in handen van de Chaldeeën gegeven is, maar er zullen weer akkers worden gekocht. Men zal ervoor betalen en in aanwezigheid van getuigen koopcontracten opstellen en verzegelen, in het gebied van Benjamin, in het gebied rond Jeruzalem, in de steden van Juda, van het bergland, het heuvelland en de Negev. Want Ik zal hun lot ten goede keren – spreekt de HEER.’ (32:42-44)

Leen Stehouwer is docent Oude Testament bij het Evangelisch College. De ETS-Bijbelcursus van het Evangelisch College is een interkerkelijke Bijbelcursus die wordt aangeboden op 55 locaties in Nederland en online. Elke lesmaand behandelt de cursus één Bijbelboek uit het Oude Testament en één Bijbelboek uit het Nieuwe Testament. Deze maand gaat de les Oude Testament over het Bijbelboek Nahum. Klik hier voor meer informatie.