Er is in de vorige eeuw in de wetenschap een enorme wissel omgezet die zijn sporen heeft getrokken in de samenleving, ook onder christenen. Nadat de wetenschap uitging van het positivisme, de idee dat je dingen kunt meten of waarnemen die onomstotelijk waar zijn, ontwikkelde de wetenschapsfilosofie en daarmee het grotere geheel van de wetenschap zich naar het postpositivisme (of postmodernisme): er is geen absolute waarheid meer, want aan elke waarheid verbindt iedereen zijn eigen interpretatie. Dit heeft niet alleen voor de wetenschap, maar ook voor het publieke debat in de samenleving en zelfs voor onze manier van denken grote gevolgen.

Geen waarheden meer
Waar we eerst uitgingen van een absolute waarheid, bestaat die nu niet meer. Christenen gingen uit van datgene wat in de Bijbel staat als waarheid. Maar ook wij, christenen, worden beïnvloed door de tijdgeest. Ook wij hebben stilletjes afstand gedaan van absolute waarheden. We hebben afstand gedaan van de Bijbel als waarheid, van God als Persoon en van de Schepping, om maar enkele basale waarheden te noemen. En omdat de samenleving dat ook niet meer als absolute waarheden ziet, deinzen we er (te!) vaak voor terug onze argumenten daaraan te ontlenen. Maar wat onderscheidt ons dan nog van allerlei seculiere belangenclubs of lobbygroepen?

Er is meer, want de postmoderne tijdgeest krijgt niet alleen vat op politieke christenen. Ook de basis van het christendom lijdt eronder. Als we zelf geen absolute waarheden meer hebben, dan krijgen invloeden van buitenaf vrij spel. Ieder heeft immers zijn eigen waarheid, dus een vermenging met oosterse meditatie behoort plots tot de mogelijkheden. In Schotland ontstond begin dit jaar commotie omdat er een passage uit de Koran was gelezen die strijdig is met het beginsel dat Jezus de Zoon van God is. Maar volgens de voorganger was die commotie nergens voor nodig omdat het in zijn kerk “een goed gebruik is ruimte te geven aan andere religies en opvattingen”. Alsof Jezus niet de enige Weg tot het behoud, de Waarheid Zelf en het Leven is (Hand. 4:12, Joh. 14:6).

Ietsisme
Juist deze vermenging van het christelijk geloof met allerlei andere religies, is de dood in de pot. We maken een buitengewoon zwakke indruk als we geen eigen verhaal meer hebben, omdat we onze eigen waarheden op losse schroeven zetten. Het is een regelrechte aanfluiting als een seculiere samenleving geen voluit christelijk geluid meer kan horen van nota bene de kerken en christenen zelf. Het helpt ook zeker niet als je artiesten uit de seculiere muziekindustrie inschakelt om je boodschap aan de man te brengen. Alsof christenen zelf niets beters in huis hebben. Eerder schreef een tv-recensent er het volgende over: “Het is raar gelopen met het Nederlandse protestantisme. Van het roomse geloof kun je passiespelen, processies en beatmissen verwachten, maar van calvinisten? (...) Het volk vindt het prachtig, maar niet omdat dit verhaal nog erg diepe wortels heeft”. Een katholiek cultuurtheoloog had het over “een tandeloos modieus christendom zonder stekeligheid”. De Volkskrant noemde het “een demonstratie van een kakelbontgekleurd ietsisme”.

Dat ‘ietsisme’, daar gaat het me om. Daar hebben we veel te veel van. En die stekeligheid, daar merken we veel te weinig van. We zijn bang geworden voor negatieve reacties, maar Jezus houdt het ons voor: als Zijn boodschap wrevel opriep, dan hoeven wij niets anders te verwachten. We zijn onze wortels en daarmee ook onszelf kwijtgeraakt. Maar de samenleving verwacht iets anders van ons. Die verwacht een diepe boodschap vanuit de Bijbel, niet een flitsende presentatie met weinig inhoud. Christenen moeten niet zo bang zijn om voor hun – pardon, dé – waarheid uit te komen. Geloof eerst zelf in die waarheid, voor je ermee de boer op gaat. Sta pal voor de waarheid, ook als dat misschien een boze blik of onbegrip oplevert. Want alleen als we een krachtig, eigen verhaal hebben, waar we vol overtuiging voor staan, kunnen we door de samenleving weer herkend worden als christenen. God helpe ons.

Willem Pos is landelijk voorzitter van SGP-jongeren.

Foto: Jan de Rooij