Als je de schrijfster mag geloven heeft het huwelijk afgedaan. En toegegeven moet worden: het lijkt erop. Vergeleken met 40 jaar geleden worden er in Nederland 75% minder huwelijken gesloten, de bevolkingsgroei in aanmerking genomen. En daarvan strandt nog eens ruim 30%.
Maar de vraag bij die kijkdichtheid van vier miljoen voor zo’n programma is: zou dit niet een indicatie kunnen zijn dat een groot deel van onze bevolking een huwelijk heimelijk toch nog steeds als een uiterst waardevolle en wenselijke relatie beschouwt? Als het werkt.

Het niet alleen willen zijn is niet zozeer een angst, maar een legitieme behoefte van de mens. De mens is een gemeenschapsdier. Ik denk dat er wat het huwelijk betreft bij velen sprake is van een heel andere angst: de angst om alleen gelaten te worden. Mensen zijn bang voor het huwelijk geworden, omdat het kan falen, ze hebben angst om zich te binden.

Iemand die trouwt hoeft niet zozeer de bedoeling te hebben ‘gered te worden uit de eenzaamheid’, maar kan daarmee de kans aangrijpen iets te betekenen voor een specifieke medemens op deze aarde. Is er iets mooier dan daarvoor boven jezelf uit te stijgen en een deel van jezelf op te offeren, met uiteraard alle risico’s van dien? Voor iemand die bereid is zijn of haar leven met jou te delen. Dat enorme avontuur is groter dan een hele serie kleine avontuurtjes.

Het huwelijk betekent niet ‘je verantwoordelijkheid voor jouw geluk bij de ander leggen’. Integendeel, je neemt vrijwillig de zorg voor een deel van het geluk van de ander op je.
Ten onrechte wordt een relatie als het huwelijk als een soort partnercontract gezien. Het huwelijk is geen contract, maar een verbond dat bestaat uit twee eenzijdige geloftes, die over en weer worden afgelegd: ik ben er voor jou, ik zal je nooit in de steek laten, maar altijd achter je staan, no matter what. Dát is liefde. Daaraan liggen waarden ten grondslag die tegenwoordig in onze samenleving minder aanwezig zijn: trouw, naastenliefde, zorg, volharding, bescherming. De huidige generatie is, zoals vaak geconstateerd wordt, minder bereid voor iets waardevols te vechten. Werkt het niet, probeer iets anders.

Eros, philia en agape zijn drie niveaus van liefde en communicatie, die samen het huwelijk paardsterk maken. Anders dan de auteur stelde is agape geen eigenliefde, maar juist het tegenovergestelde: de onvoorwaardelijke liefde voor de ander, liefde niet gebaseerd op een gevoel maar op een commitment. In dit verband spreken van ‘bezitsdrang’ en ‘hamsterliefde’ geeft aan dat de kern van ware liefde wordt miskend.
Het beeld dat wordt opgeroepen is dat je pas zonder huwelijk en zonder het krijgen van kinderen ruimte krijgt voor jezelf. Dat past in een wereld waarin het erom gaat jezelf te ontplooien, ‘dicht bij jezelf te blijven’ en ‘je ware zelf te ontdekken’. Maar hoe leer je jezelf beter kennen dan in een hechte relatie?

Wie weigert in de waarde van het huwelijk te geloven, loopt het risico zichzelf een groot goed te ontzeggen. ‘Als je niet belooft altijd bij elkaar te blijven hoef je de relatie niet als mislukt te beschouwen als deze ophoudt’. Dat is een vorm van indekken, de zogenaamd veilige weg kiezen. Begrijpelijk, als je ziet wat echtscheiding voor schade kan veroorzaken. Ieder mens wil erkend en gerespecteerd worden. Verlaten, afgedankt, weggegooid worden is inderdaad vreselijk.

Maar ervoor willen gaan, met de bedoeling om bij elkaar te blijven door dik en dun, in goede en slechte tijden, in ziekte en gezondheid, brengt veel op. Samen een levensverhaal samenstellen, en eenmaal met je kinderen kunnen terugkijken op een ‘lange en gelukkige’ levensgeschiedenis is van onschatbare waarde voor jezelf en je naasten.

Ap Verwaijen is auteur en geeft samen met zijn vrouw Anita seminars over het huwelijk op basis van hun boek De kunst van een gelukkig huwelijk.