Waarom Genesis historisch betrouwbaar is

God22 maart 2017 Jan van Meerten, medewerker Logos Instituut

Hé! Er ritselt wat door de bladeren... Eva loopt wat dichter naar de boom met verboden-om-te-eten-vruchten. Daar een slang! ‘Wat heeft God die beesten toch prachtig geschapen’, denkt Eva. En wat is ze gelukkig met haar man Adam in deze tuin, de hof van Eden. Hoor, de slang begint te praten. ‘Is het ook dat God gezegd heeft…’, sist de slang.

Wat moet je daar nu van denken, een sprekende slang, verboden-om-te-eten-vruchten en een hof van Eden? Genesis is één van de Bijbelboeken die in de loop van de eeuwen het meest onder vuur heeft gelegen. De vraag heeft de slang nu wel of niet gesproken heeft zelfs kerkscheuringen voortgebracht. Waarom is Genesis historisch waar? Na een korte inleiding geef ik drie punten waarom ik geloof dat Genesis naast geestelijk gezag ook historisch gezag heeft.

Uit de structuur van Genesis blijkt dat de bedoeling van Mozes was om de geschiedenissen van zijn voorouders door te geven aan zijn nazaten

Inleiding

Het boek Genesis staat aan de basis van de Schrift en de theologie. In Genesis zijn volgens prof. dr. Koorevaar zes lijnen aan te wijzen vanuit Genesis ‘waarmee alle andere boodschappen in de rest van het Oude Testament verbonden zijn’, namelijk de schepping, de wegen van God, de zonde, de belofte, de eredienst en het bezit van de aarde en Kanaän. Genesis spreekt zich daarnaast uit over (1) hoe de mens in relatie staat met God en hoe deze mens een verantwoordingsplicht heeft naar hun Schepper, (2) hoe God seksualiteit en het huwelijk bedoeld heeft (man en vrouw), (3) hoe de verwachting van de Messias al leefde in de wereld net na de zondeval, (4) hoe we om moeten gaan met het leven en met de dood, (5) hoe elk mensenleven waardevol is, (6) hoe we als rentmeester om moeten gaan met de schepping en (7) hoe de schepping zucht vanwege de zonde. Een meningsverschil over de aard en het gezag van Genesis is daarom niet zomaar een luttel verschil van inzicht maar raakt de fundamenten van ons bestaan. Allemaal goed en wel, maar hoe weet je dan dat Genesis naast geestelijk gezag dan ook historisch gezag heeft? We weten dat vanuit:

1. De Bijbel zelf

Uit de structuur van Genesis blijkt dat de bedoeling van Mozes was om de geschiedenissen van zijn voorouders door te geven aan zijn nazaten. Dan denk ik aan de zogenoemde toledot-stuctuur van Genesis die elf keer terug komt in het Bijbelboek. Dit begrip kan vertaald worden met ‘geschiedenissen van…’ of ‘verwekkingen van…’. Ook uit statistisch onderzoek van dr. Boyd blijkt dat het in Genesis om historie gaat. Uit de woorden van de profeten, maar ook van de apostelen blijkt dat zij het eerste Bijbelboek als geschiedenis zien waar wijze lessen uit te trekken zijn. Zou de Heere Jezus Christus zich vergist hebben? Hij die aangaf gezonden te zijn door de Vader om woorden te getuigen die Hij van Hem gehoord had (Joh. 8:26)?

Op alle continenten vinden we namelijk paradijsverhalen, zondvloedverhalen en torenbouw-van-Babel-verhalen

2. De kerkgeschiedenis

Als we de kerkgeschiedenis doorlopen dan zien we dat door de eeuwen heen gelovigen Genesis hebben aanvaard als zijnde historisch waar. Er waren wel stromingen die dat ontkenden, bijvoorbeeld de gnostici. Maar die werden bestreden en hun leer werd verworpen als ketters. Pas in de (vroege) Verlichting laaide het debat rondom de historiciteit van Genesis op. Waarbij het verstand en eigen kunnen steeds meer boven de Schrift gesteld werd. Door toenemende ontkenning van Schriftgezag en erkenning van menselijke autonomie kwam het ertoe dat veel mensen de verdediging van de historiciteit van Genesis loslieten, terechtkwamen in vrijzinnigheid of zelfs de kerk en het christendom verlieten.

3. Buiten-Bijbelse bronnen

Laat ik een voorbeeld van een Buiten-Bijbelse bronnen geven die erop wijzen dat Genesis historie is. Op alle continenten vinden we namelijk paradijsverhalen, zondvloedverhalen en torenbouw-van-Babel-verhalen. Het is opmerkelijk dat sommige van die verhalen details bevatten die sterk overeenkomen met het verhaal in Genesis. Zo is er bijvoorbeeld het volgende verhaal uit Ugarit bekend: ‘Een godheid heeft de naam El. Hij heeft een wijngaard van de grote goden aangelegd. Er is een kwade godheid Horon, die tegen de godheid El opstaat. Deze kwade godheid wordt verbannen van de godenberg. Uit wraak verandert hij in een slang en vergiftigt hij de levensboom. Er komt daardoor een giftige mist op aarde. Adammu, die op aarde leeft, gaat naar de levensboom maar wordt gebeten door de slang. Als gevolg daarvan worden zijn vrouw Kubaba en hij sterfelijke wezens. De zonnegodin zorgt er echter voor dat zij zich kunnen voortplanten zodat de mensheid zal voortleven.’ Het is niet verwonderlijk dat volkeren flarden van verhalen uit Genesis weergeven, alle volkeren stammen immers af van Noach (en die weer van Adam).

Tijdens het hemelvaartsweekend (25 t/m 28 mei) wordt op De Betteld een groot congres over geloof, de Bijbel, leven en wetenschap georganiseerd. Jan van Meerten geeft dan de lezing 'Tien redenen waarom Genesis geschiedenis is'. Klik hier voor meer informatie.

Praatmee

Beluister onze podcast

#319 Jeffrey & dr. Wim Dekker over welvaartsevangelist Tom de Wal, anti-Joodse protesten en de NGK
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

drs. Marianne Visser
Verdieping

In het begin van Exodus lijkt God afwezig, totdat je beter kijkt

De naam van God wordt in de eerste twaalf verzen van Exodus niet genoemd en lijkt daarmee afwezig, schrijft docent Oude Testament Marianne Visser. Totdat we beter gaan kijken: Hij is wel degelijk aanwezig. In de 50 dagen tussen Pasen en Pinksteren bi

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha en Tenira Sturm zingen het schitterende 'Hard geslagen, vastgenageld'

'Hier vindt ons geloof een bedding, onze hoop een vaste grond. Christus rots van onze redding die verloren zondaars vond. Alle lof, eer en aanbidding voor zijn nooit volprezen naam. Wie zijn hoop op Jezus vestigt leeft in hoop die nooit beschaamt', d

Mirjam Bikker
Nieuws

CU-leider Bikker buigt niet voor 'wokisme' en rechtspopulisme: 'Christelijke idealen niet onderhandelbaar'

'Ik wil hier met nadruk zeggen dat christelijk-sociale politiek niet buigt voor links-elitair ‘wokisme’ en ook niet buigt voor rechts-populisme waar telkens maar weer de meerderheid alles zou moeten bepalen', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikk

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: ware essentie verloren gegaan
Nieuws

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: "Ware essentie verloren gegaan"

17 maart was het St. Patrick’s Day in Ierland. Op deze feestdag wordt de komst van het christendom naar het land herdacht. Auteur Aaron Burns verdiepte zich in het onbekende verhaal van de heilige Saint Patrick. "De ware essentie van Patricius is ver

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom het beter is om in een hospice te zijn dan op een feest

"We komen niet heel graag in een sterfhuis of op een sterfkamer. Het is zo'n ruimte waar je de dood bijna voelt. Maar tegelijkertijd is het ook zo slecht nog niet om in een sterfkamer te zijn. De Bijbel zegt zelfs dat je daar beter kunt zijn dan op e

Seyi Omooba
Nieuws

Christelijke actrice moet 350.000 dollar betalen na ontslag om ‘homofobe opmerkingen’

De christelijke actrice Seyi Omooba dacht een prominente rol te vervullen in de toneelbewerking van 'The Color Purple', maar zover zou het niet komen. Omooba werd in 2019 vanwege 'homofobe opmerkingen' die zij vijf jaar eerder op Facebook geuit zou h

Ds. A. van Lingen
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormd Bodegraven: ds. A. van Lingen

De hervormde gemeente (PKN) in Bodegraven verwelkomt een nieuwe predikant. Ds. A. van Lingen (foto) heeft het beroep aanvaard en neemt afscheid van Kinderdijk. Bodegraven was sinds vorig jaar vacant in verband met het emeritaat van ds. A. Baas. Van L

Woorden van leven
Column

Zaaien en oogsten: de kracht van bemoedigende woorden

‘Elk woord dat wij spreken kan een baksteen zijn om mee te bouwen, maar ook een bulldozer om mee te slopen.’ Dit is een uitspraak van Joyce Meyer die mij aanspoort om te gaan onderzoeken wat de kracht van woorden kunnen zijn. OntdekkenIn deze reis me

Meerartikelen

Rik Op den Brouw
Verdieping

Hoe ontdekken we de waarheid in een wereld vol leugens?

Het lijkt steeds moeilijker te worden om vast te stellen wat waar is. Hoe weet je of iets echt is of ‘fake’ (nep)? De voortdurende stroom aan informatie maakt het onmogelijk om vast te stellen of iets objectief, wat dat ook precies mag betekenen, of

Jeremia
Verdieping

Jeremia: de profeet die werd genegeerd maar niet kon zwijgen

De profeet Jeremia leefde in een tijd die in zekere zin op de onze leek. Het was de achtste eeuw vóór Christus en de ene grote crisis volgde op de andere. Jeremia maakte mee hoe Israël zich losmaakte uit de macht van Assyrië, daarna hoe het slachtoff

Het verhaal van Amadou: “Ik kan niet iemand zien lijden en hem niet helpen, maar ik kan mijzelf niet behandelen.”
Video

Dokter Amadou deelt in videoboodschap heftig en inspirerend verhaal

Dokter Amadou zet zich vol passie in voor zijn patiënten. Zelf heeft hij een goedaardige tumor in zijn hals die niet in het ziekenhuis geopereerd kan worden. Dankzij de schepen van Mercy Ships is de tumor alsnog verwijderd. Twintig jaar lang werkte A

Alexander Noordijk en Joël Boertjens
Video

Terugkijken: een goed gesprek over LHBTI en geloof met Alexander Noordijk

Onlangs vond de derde ochtend plaats van de serie van vijf in de jonge Amsterdamse kerk Mozaiek020. In een volle zaal met belangstellenden ging voorganger Joël Boertjens in gesprek met dominee Alexander Noordijk over het actuele thema 'LHBTI en geloo

Evangelische Hogeschool
Nieuws

Studenten Evangelische Hogeschool aan de slag met hulpvragen

Studenten van het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool zetten zich donderdag 21 maart 2024 in voor de kwetsbare naasten in de samenleving. Dit doen ze door met diverse hulpvragen aan de slag te gaan: opruimen, schilderen, tuinieren, ontmoetingsac

Dringende oproep uit Granada, Spanje
Video

Video: Oproep van Nederlands voorgangersechtpaar vanuit Spanje

Maarten en Nelleke zijn voorgangers van een kerk in Granada, in het zuiden van Spanje. Zij hebben de opdracht gekregen om het pand te kopen of te verlaten, maar beschikken niet over voldoende geld. Daarom doen zij een oproep tot investeren in het twi

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De doornenkroon van Jezus: een verwijzing naar de gevolgen van de zonde

De doornenkroon was waarschijnlijk vervaardigd uit gedroogde takken van de Zizyphus spina, een boom die vlijmscherpe dorens heeft van wel 2,5 centimeter lang, die gemakkelijk de schedelhuid kunnen doorboren. Door op de doornenkroon te slaan drongen d

Dineke van Kooten
Column

Relatieproblemen? Als coach zeg ik: 'de fik erin'

Nog niet zolang geleden verscheen mijn tweede boek, met de uitdagende titel: ‘De fik erin. Op weg naar een vurige relatie’, bedoeld voor mannen en vrouwen in een liefdesrelatie. Noem het ordinair of ongepast taalgebruik, maar de fik erin is precies w

Ds. D.J. Diepenbroek
Video

HHK-predikant over roken: "Dat is jezelf moedwillig in gevaar brengen"

We mogen onszelf niet moedwillig in gevaar begeven, zo zegt zondag 40 van de Heidelbergse Catechismus. Wanneer we roken, grote hoeveelheden drank drinken of veelvuldig ongezond eten, doen we dat wél. Zo betuigde ds. D.J. Diepenbroek onlangs in een pr

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?
Video

Social media en jeugdwerk: hoe ga je ermee om?

Niek Bakker vertelt over de invloed van social media op het leven van jongeren. Hoe is dat terug te zien in het jeugdwerk? En hoe ga je daar als jeugdleider mee om? “Veel mensen hebben online een andere identiteit of soms een veelheid aan verschillen

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord
Video

Waarom stierf Elisa aan een ziekte? Henk van Zon geeft antwoord

De machtige profeet Elisa overleed aan een onbekende ziekte. Hoe kan het dat een gezalfde dienaar van God ziek was, terwijl hij kon bidden en zulke machtige wonderen kon verrichten? In deze Bijbelstudie geeft Henk de Zon antwoord op die vraag. Elisa

Marcus1:30-31
Verdieping

Eenvoudig geloven kan heel moeilijk zijn

Sommige Bijbelse verhalen zijn zo eenvoudig dat wij het moeilijk vinden om ze echt te geloven. Dat geldt niet alleen voor verhalen van heel, heel lang geleden, maar ook voor verhalen over Jezus. Verhalen over wat Hij gezegd en gedaan heeft. Neem nou