Waarom gouverneur Ahok van Jakarta mijn geloofsheld is
Laatst vroeg ik een groep catechisanten of zij ook een christelijke hedendaagse held hebben. Ik geloof er namelijk in dat inspirerende geloofsvoorbeelden je eigen geloof kunnen versterken omdat je via ‘christelijke helden’ iets op het spoor kan komen van de goddelijke Held.
Maar dat terzijde.
Het bleef even stil. Toen kwamen er een paar namen.
En uiteindelijk kwam de wedervraag.
‘En de dominee, heeft die ook een christelijke held?’
Ik dacht heel even na.
‘Ja, die heb ik wel. De christelijke gouverneur van Jakarta is een held voor mij.’
Vorige week waren er verkiezingen in Jakarta voor het gouverneurschap en hij heeft zich weer kandidaat gesteld. Een mooie aanleiding om een ode te brengen aan deze dappere en gelovige man en je zo wat inspiratie te brengen op deze dinsdag. De wereld – en dus ook jij en ik – kan wat van hem leren. Lezen jullie ook even mee Kees, Geert en Donald?
Basuki Tjahaja Purnama, in de volksmond Ahok, is een Indonesische christen met een Chinese wortels. Hij behoort dus tot twee minderheden en daarom is het vrij bijzonder dat hij het tot gouverneur van Jakarta – de hoofdstad van het grootste islamitische land ter wereld – heeft geschopt. Uitleggen hoe dat zo is gekomen voert nu te ver. Wat je wel moet weten is dat Ahok een on-Indonesische manier van politiek voeren heeft. Hij is benaderbaar, transparant, direct en heeft moed. Veel moed. Ik ontmoette hem afgelopen najaar op een campagnebijeenkomst waar hij verwelkomd werd als een popster. In de afgelopen jaren is hij onder andere bekend komen te staan als een man die strijdt tegen corruptie. Maar dat heeft niet iedereen hem in dank afgenomen. Er gaan geruchten dat een deel van de oude elite er alles aan doet om te voorkomen dat hij nogmaals aan de macht komt. Daarnaast zijn er islamitische hardliners die hem het leven zuur maken.
Om te illustreren wat dat betekent: afgelopen najaar zijn er tot tweemaal toe massademonstraties tegen Ahok geweest waarbij honderdduizenden demonstranten op de been kwamen. Dat gebeurde omdat Ahok kwaad bloed onder bepaalde groepen moslims heeft gezet. Hij is in staat van beschuldiging gesteld vanwege vermeende koranlastering. Dat zit zo. Tijdens een toespraak heeft Ahok gezegd dat sommige politici graag een vers uit de Koran gebruiken om mensen te beïnvloeden om niet op hem te stemmen. Het gaat om dit vers: “Jullie die geloven! Neemt de joden en de christenen niet als medestanders. Zij zijn onderling medestanders. Wie van jullie zich als medestander bij hen aansluit, die behoort bij hen. God wijst de mensen die onrecht plegen de goede richting niet.” Ahok heeft tijdens de desbetreffende toespraak gezegd dat het in dit vers niet gaat om politieke zaken, maar om religieuze zaken. Niet alleen tijdens de deze toespraak, maar ook in een autobiografie heeft Ahok soortgelijke dingen gezegd. Hij schrijft bijvoorbeeld: “Goed ingelichte vrienden van mij hebben mij verteld dat dit vers door de profeet Mohammed is opgeschreven toen een groep moslims in een samenzwering met christenen en joden heeft geprobeerd hem te vermoorden. Dat betekent dat het hier dus niet gaat over het selecteren van een politieke leider.” Op zich is een dergelijke uitleg gangbaar, maar het feit dat hij dit als christen zegt heeft boosheid opgewekt. En niet zo’n beetje ook. En dat terwijl een van die goed ingelichte vrienden ‘Gus Dur’ was, een zeer gerespecteerd en voormalig president van Indonesië.
Opmerkelijk is alleen dat Ahok dergelijke uitspraken ook doet richting christenen, die zich verschuilen achter de Bijbel voor eigen politiek gewin. “Hoe zit het met elites, die zich verschuilen achter de christelijke Bijbel? Op iedere gelegenheid citeren ze graag uit Galaten 6:10, ‘Laten we dus, in de tijd die ons nog rest, voor iedereen het goede doen, vooral voor onze geloofsgenoten.’ Ik weet niet wat de politieke elite in Bali met een hindoeïstisch of boeddhistisch geloof tegen hun volgers zegt. Maar ik heb het flauwe idee dat zij in de kern hetzelfde zeggen: stem niet op leiders van een andere religie, ras, groep of etniciteit, maar stem op leiders met hetzelfde geloof als jij. Sommigen zeggen zelfs dat mensen van een ander geloof heidenen, dieren of tweederangs mensen zijn en dus ongeschikt om leider te zijn.” Ahok strijdt voor niets anders dan tolerantie en politieke en religieuze pluriformiteit. Niet alleen omdat hij anders niet als christen-politicus aan het werk kan, maar ook omdat alleen dit de manier is waarop de Indonesische samen-leving, maar eigenlijk elke samen-leving, kan bestaan. Hij wil als christen graag zijn stad dienen en de gouverneur zijn van iedereen in Jakarta, ongeacht geloof, ras of etniciteit.
Je zou willen dat deze man ook voor bepaalde ‘christelijke’ en blonde politieke (wereld)leiders een held wordt en een voorbeeld. Het argument dat hij niet zou weten hoe gewelddadig of agressief anders-gelovigen kunnen zijn gaat voor hem niet op. Hij kent de gevaren van zijn werk maar al te goed. Dagelijks vreest hij voor zijn leven. Maar ook voor mij, een simpele blonde wereldburger, is hij een held en een voorbeeld. Hij houdt mij een spiegel voor en stelt mij de vraag, die je in de geest van Abraham Kuyper, een van de inspiratoren van Ahok, als volgt zou kunnen verwoorden: Gun ik anderen de vrijheid, die ik voor mijzelf ook wil hebben?
Ahok heeft vorige week de eerste ronde van de verkiezingen gewonnen in Indonesië.
Met 43 procent van de stemmen kwam hij als hoogste uit de bus. De tweede ronde moet beslissen of de bestuurder daadwerkelijk een tweede termijn krijgt.
Maarten Boersema is freelance fotograaf en journalist. Hij nomineerde Ahok voor een Roosevelt Four Freedoms Award en daagt jou uit om dat ook te doen!
Foto: M.K Boersema
Praatmee