Wat houdt mediaopvoeding eigenlijk in?
“Soms vatten ouders deze term op als: afspraken maken met je kind, en dan komen er meteen regels als ‘beperkt smartphonegebruik’ of ‘maximaal een half uur gamen’ boven drijven. Dit soort aspecten horen er zeker bij. Het is goed om in overleg met het kind regels af te spreken. Maar dit is slechts de buitenkant. Mediaopvoeding is veel meer dan dat alleen.

Ik vergelijk het wel eens met een boom. Je kunt snoeien en languitstekende takken verwijderen. Maar die boom verzorgen, vergt een grondiger aanpak die dieper gaat. Die grondige aanpak leidt op mediagebied tot de vraag: hoe verhoudt mediaopvoeding zich tot het leven als christen? Het is goed om te erkennen dat dit niet vanzelf gaat. We moeten onze christelijke waarden verbinden met het dagelijks leven.”

Welke handreikingen wil ‘Pelgrim in medialand’ meegeven op het gebied van media opvoeding?
“In het boek ‘Pelgrim in medialand’ hebben we 24 attituden geformuleerd die zijn afgeleid uit de Bijbel. Deze moeten meewerken aan het besef dat mediaopvoeding onderdeel is van een geestelijke werkelijkheid. Ik licht drie attitudes uit:

• "Het is goed om in overleg met het kind regels af te spreken. Maar dit is slechts de buitenkant. Mediaopvoeding is veel meer dan dat alleen"
  De attitude ‘consistentie’ (mens uit één stuk) is bijvoorbeeld gebaseerd op Jakobus 1:8, ‘Een dubbelhartig man is ongestadig in al zijn wegen.’ ‘Wij moeten personen van één gezicht zijn, God eist ons hele hart. Het is onmogelijk dat een deel van ons hart naar God uitgaat en het andere deel verkocht is aan de satan. Het burger zijn van twee werelden betekent niet dat wij op zondag een hemelburger zijn en dat we op andere dagen van de week ons vermaken met alles wat internet ons biedt. Iemand die zijn leven zo inkleedt is wankel en onbestendig. In plaats daarvan roept God door de mond van Salomo: ‘Behoed uw hart boven alles wat te bewaren is, want daaruit zijn de uitgangen des levens.’

• De attitude ‘focus’ (onverstoorbaar werken) linken we aan Mattheüs 6:6, ‘Maar gij, wanneer gij bidt, ga in uw binnenkamer, en uw deur gesloten hebbende, bid uw Vader, Die in het verborgen is.’ ‘Bij het gebed en Bijbellezen moeten we zorgen dat media ons niet kunnen storen. In Zijn Bergrede besteedt Jezus aandacht aan het gebed. Hij legt er vooral de nadruk op dat het daarbij niet gaat om uiterlijk vertoon maar om het hart. Daarom zijn stilte en concentratie noodzakelijk: de binnenkamer, een ruimte waarin we niet gestoord kunnen worden. Diezelfde omstandigheden treffen we aan bij Izak, die in het veld ging om te bidden (Gen. 24:63), bij Daniël, die een opperkamer had (Dan. 6:11) en bij Petrus, die op het platte dak van zijn woning bad (Hand. 10:9).’

• Bij de attitude ‘trouw’ staat bijvoorbeeld het bijbelvers Spreuken 27:12, ‘De kloekzinnige ziet het kwaad, en verbergt zich; de slechten gaan henen door, en worden gestraft.’ ‘Mediawijs zijn, dat betekent kritisch vooruitdenken voordat je iets post. Op internet wordt onvoorzichtigheid dubbel gestraft: wat wij in een dwaze bui posten, is niet zomaar weer onvindbaar op het web. Salomo schrijft dat de kloekzinnige, de verstandige vooruitdenkt – die wil ontdekken of zijn gedrag negatieve gevolgen heeft. Als deze gevolgen er misschien wel zijn, als hij kwaad ziet, zal een wijs persoon zelfbeheersing laten zien en zich niet in gevaar begeven. De slechten, de onverstandigen gaan door met hun gedrag en hun verkeerde daden brengen nare gevolgen met zich mee. Toont ons mediagebruik dat wij wijs of juist onverstandig zijn?’

In ons boek werken we die 24 attitudes uit en noemen we ook allerlei praktische tips. Zo geven we het bewustzijn mee dat we als pelgrims op weg behoren te zijn naar ons hemels Vaderhuis. Op die reis kunnen we voortdurend worden afgeleid. Daarbij zou ik het belang van matigheid willen onderstrepen. Wil ik het nieuwste van het nieuwste of ben ik met minder tevreden? Volgens mij moeten we waken voor overconsumptie om in balans te blijven. Kijk maar eens hoe media allerlei trucs uitvinden om ons bezig te houden. Denk aan onbeperkte abonnementen voor een aantrekkelijk bedrag, de knop ‘autoplay’ op YouTube en sociale media die op basis van zoekresultaten voor jou interessante items voorschotelen.

Jonge ouders die kinderen hebben in de basisschoolleeftijd komen op mij af met allerlei vragen. Zij merken dat media een bepaalde zuigkracht hebben en vragen zich vervolgens af: hoe kan ik hiermee omgaan? Zij zijn geholpen met praktische adviezen. En die geef ik dan ook graag. Denk ook aan mediapauzes. De zondag lijkt mij daarvoor een geschikte dag. Even geen beeldschermen om te beseffen waar het in dit leven echt om draait. Dat kan ook op een doordeweekse avond. Denk ook aan de afspraak om tijdens het eten de smartphone niet te gebruiken. Nogmaals: het gaat niet om regels op zich maar om het creëren van bewustzijn.”

Klik hier voor meer informatie over het symposium mediaopvoeding. Bezoekers van het symposium ontvangen het boek ‘Pelgrim in medialand’.

Foto: RD, Anton Dommerholt