“Het slotvisioen van Ezechiël is eigenaardig en raadselachtig. God loste hiermee een fundamenteel probleem op,” zegt ds. A. J. van den Herik. De profeet Ezechiël beschrijft een nieuwe toekomst voor Israël na de ballingschap. Er zal een nieuwe tempel komen waarin de Heerlijkheid van de HEERE komt wonen om voor altijd te midden van Israël te blijven. Wat moeten met dit ingewikkelde visioen dat op de preekstoel nauwelijks ter sprake komt? Van den Herik deed onderzoek en CIP.nl zocht de hervormde predikant op in zijn pastorie in Moerkapelle.

“Dit is een beschrijving van het heil dat Israël te wachten staat na de ballingschap. Opvallend is de enorme uitgebreidheid van dit visioen: negen lange hoofdstukken. Ze bestaan uit een zeer gedetailleerde beschrijving van de tempel, eredienst, een nieuw land et cetera. Daarnaast is het bijzonder dat dit visioen in al z’n gedetailleerdheid en realisme heel surrealistisch is. Dit bijbelgedeelte gaat boven onze werkelijkheid uit en past niet in onze wereld. Dat maakt het spannend. Kijk bijvoorbeeld naar de beschrijving van het nieuwe land in hoofdstuk 47. Dit is een beschrijving van een paradijselijk land die niet past in ons wereldbeeld. Dit soort aspecten maken dit visioen intrigerend en eigenaardig.”

“Ezechiël 40-48 is geen chronologisch slot van dit Bijbelboek, maar een climax. Alle punten die eerder van de orde zijn geweest komen aan het einde bij elkaar. Opvallend is het verband tussen hoofdstuk 8-11, waar de heerlijkheid van God de oude tempel verlaat en dit slotstuk. In de nieuwe tempel keert Gods heerlijkheid terug. God gaat weg en komt weer terug. Dat maakt dit visioen tot een heilsvisioen. Na hoofdstuk 11 wordt Gods oordeel uitgesproken over:

In het eerste gedeelte van Ezechiël wordt het oordeel over deze vijf dingen uitgesproken. Vervolgens wordt Gods genade uitgestort. Er komt een nieuw land, stad, volk, tempel en vorst. Dat wil zeggen dat de dingen worden omgekeerd. Onderweg komt het volk tot vernieuwing. Het volk loopt vast. In hoofdstuk 40 wordt de onheilsgeschiedenis omgekeerd naar heilsgeschiedenis. Volgens mij zijn de laatste negen hoofdstukken het antwoord op het fundamentele probleem van Israël met z’n zonden en afkerigheid. Door het vernieuwend ingrijpen van God vindt herstel plaats dat wordt uitgebeeld in hoofdstuk 40.”

“Het fundamentele probleem van Israël is dat het zich niet gedraagt als het volk van God. God zet als het ware een streep door Zijn verhouding met Israël. Dwars door de ballingschap heen komt er redding. In hoofdstuk 36 zegt God tegen Israël: ‘Ik zal Mijn Geest op u geven’. Er gebeurt dus wat in hen. De kern van Ezechiël is de verheerlijking van Gods Naam. God kan eigenlijk niet wonen onder een volk dat tegen Hem ingaat. De boodschap van het slot van Ezechiël is: het komt goed. God kan wél bij Zijn volk blijven wonen. Wonderlijk!”

“In het elfde vers van Ezechiël 43 staat dat Ezechiël dit visioen krijgt opdat Israël zich zou schamen. Dit visioen is dus eigenlijk een middel om de door Israël gemaakte fouten te herstellen. De vraag is: is een profetie alleen een kwestie van uitspreken wat er in de toekomst gaat gebeuren? In de Bijbel is dat niet altijd het geval. God zei bijvoorbeeld tegen Jona dat Ninevé vernietigd zou worden. Dat gebeurde uiteindelijk niet omdat het volk zich bekeerde. Profetieën kunnen we dus niet altijd één op één overzetten. Aan de andere kant is dit een eschatologische profetie, een beschrijving van de toekomst. In mijn boek ga ik hier vanuit allerlei verschillende perspectieven op in.

In het Nieuwe Testament zien we de vijf thema’s uitgebreid terugkomen. Ze worden alleen anders belicht. Zo wordt ons lichaam bijvoorbeeld een tempel van de Heilige Geest genoemd. Daarom denk ik niet dat we een nieuwe tempel hoeven te verwachten. Het Nieuwe Testament zegt duidelijk dat Christus de wet heeft vervuld en ons Offer is. Maar de thematiek die in Ezechiël aan de orde komt blijft belangrijk. Ook moeten we de kern voor ogen houden: God komt onder de mensen wonen en alles wordt nieuw. Dat is een belofte die ook geldt voor Israël én voor ons christenen.”

“De kern is vervuld toen Christus kwam. Wat er nu in Israël gebeurt kunnen we ook zien als een soort vervulling. Maar we moeten hier wel mee oppassen. De grenzen die in Ezechiël staan beschreven zijn heel anders dan de hedendaagse grenzen van Israël. Een profetie moet je zien als een diamant. Een aantal aspecten zijn in vervulling gegaan. Een complexe profetie als Ezechiël heeft veel verschillende kanten. Dit visioen is zo uniek dat er niet altijd sprake kan zijn van letterlijke vervulling. Soms gaat het om de achterliggende boodschap en niet om bijvoorbeeld de concrete afmetingen van het land Israël. Als je alles één op één overneemt laat je een profetie dingen zeggen die door Ezechiël niet zo zijn bedoeld.”