Eerder legden we uit waarom veel christenen het feminisme als een gevaarlijke en anti-christelijke beweging beschouwen. We mogen echter niet de vergissing maken te denken dat alle christenen tegen feminisme zijn. Integendeel. Recentelijk is er een toename van christenen die het feminisme omarmen of bepaalde aspecten van feministische theorieën onderschrijven.
Uiteindelijk zijn er heel goede redenen waarom de Kerk bereid zou moeten zijn om naar het feminisme te luisteren. Misschien is het wat ontnuchterend voor veel christenen om te beseffen dat er buiten de Kerk óók waarheid kan bestaan. Als alle waarheid Gods waarheid is en als de Kerk niet een monopolie heeft op die waarheid (en dat heeft het inderdaad niet) dan is het misschien tijd om te luisteren naar de argumenten van die christenen die het feminisme hebben verwelkomd als een geschenk van God.
Hier zijn enkele redenen waarom christenen het feminisme positief gezind zouden moeten zijn.
1. Feminisme heeft christelijk wortels Feminisme heeft wortels in negentiende eeuwse christelijke bewegingen voor sociale gerechtigheid en gelijkheid. Ondanks de radicale elementen in het feminisme en de kritische attitude jegens het christelijke geloof bij veel feministen is er een kern van waarden die bij beide gelijk is: mannen én vrouwen zijn gelijk voor God. De hoofdboodschap van het feminisme is er een die verankerd is in de christelijke traditie zelf.
Christenen hoeven echt niet een of andere revolutie te omarmen, God als vrouw te zien of Christa in plaats van Christus te vereren om feminist te zijn. Eenvoudigweg het aanvaarden van de basisgedachte dat vrouwen gelijk zijn aan mannen is wat iemand in principe een feminist maakt en dat is eigenlijk nog totaal bijbels ook. De feministische beweging is zeer divers en je solidair verklaren met die basisgedachten van gelijkheid impliceert totaal niet dat je ineens anti-christelijk gedachtegoed omarmt of radicale theologieën gaat uitdragen waar heel veel mensen zich ineens erg ongemakkelijk bij gaan voelen.Er zijn genoeg christenen die de feministische analyse van het patriarchaat (het systeem in onze beschaving waarbij mannen altijd leiders zijn, altijd de macht hebben, en altijd de middelen bezitten) aanvaard hebben en tegen dat patriarchaat vechten. Ze realiseren zich dat de manier waarop onze maatschappij en onze kerken georganiseerd zijn, leidt tot subtiele en openlijke vormen van onderdrukking van vrouwen.Tegenstanders van feminisme grijpen vaak onmiddellijk naar de Bijbel om aan te tonen dat het feminisme onbijbels is. Als je de Bijbel letterlijk neemt en gewoon de tekst als normatief laat gelden zonder besef van de taak van interpretatie dan lijkt dat nog te kloppen ook. Maar zoals alle studenten van de Bijbel weten, interpretatie is een ingewikkeld proces. Degenen, bijvoorbeeld, die de gelijkheid van vrouwen tegenspreken m.b.v. een letterlijke interpretatie van de Bijbel, passen deze letterlijke interpretatie weer niet toe waar het om vele andere passages in de Schrift gaat. Christelijke feministen wijzen er dan graag fijntjes op dat degenen die denken dat de Bijbel de gelijkheid van mannen en vrouwen weerspreekt, al van tevoren zich ideologisch gecommitteerd hebben aan een anti-feministisch standpunt.Een juiste interpretatie van de Bijbel laat zien hoe op subtiele wijze de geïnspireerde Schrift de gelijkheid van vrouwen onderschrijft. Ook waar de schrijvers van de Bijbel schreven vanuit een cultureel paradigma waarin zo’n gelijkheid helemaal niet vanzelfsprekend was. Hoe zo’n interpretatie die gelijkheid van vrouwen onderschrijft eruit ziet, is onderdeel van een ander artikel in deze serie.Alle waarheid is Gods waarheid en als de Kerk er niet in slaagt om die waarheid te herkennen ook als die van buiten de Kerk komt, dan is dat haar probleem. Denk aan de roep om onafhankelijkheid in de boodschap van Gandhi in de strijd tegen het toen christelijke (!) Engeland, de analyse van de Industriële Revolutie door Marx (omdat de Kerk weinig tot niets deed aan de door de Industriële Revolutie veroorzaakte armoede), of de oorlog die Greenpeace voert om ecologische rampen te voorkomen (terwijl er zat kerken zijn die klimaatverandering zelfs ontkennen). In plaats van een thuishaven van waarheid en bevrijding is de Kerk vaak een reactionaire kracht die groepen in de marge probeert te onderdrukken om zo haar machtspositie in de maatschappij te behouden.Gelukkig zijn er plaatsen en moment geweest waar christenen het voortouw hebben genomen. De 18de en 19de eeuwse evangelicals in Engeland vochten met Wilberforce aan de leiding tegen slavernij. Bevrijdingstheologen en Rooms-Katholieke geestelijken (bischop Romero) stonden op tegen de economische onderdrukking in Zuid-Amerika. In Zuid-Afrika deden christenen mee (bisschop Tutu) met de strijd tegen apartheid, terwijl Martin Luther King zijn strategieën tijdens de burgerrechtenbeweging voor een belangrijk deel ontleende aan het christelijk geloof. Christelijke feministen herkennen de waarheid in de boodschap van het feminisme; ze erkennen dat er een verband bestaat tussen feminisme en het christendom en het werk van de Heilige Geest in onze tijd.Als laatste moet nog een belangrijke reden worden genoemd. Zo lang als de Kerk heeft bestaan, hebben mannen er de dienst uitgemaakt. Dit betekent dat de Bijbel hoofdzakelijk geschreven is door mannen die al vonden dat vrouwen zich aan mannen dienen te onderwerpen. De Bijbel werd vervolgens geïnterpreteerd door de traditie. Maar die traditie bestond ook weer uit mannen die de baas speelden en die vrijwel allen vonden dat vrouwen zich moeten onderwerpen aan vrouwen. En dus, wanneer christenen het feminisme verwerpen, zeggen ze eigenlijk het volgende: “We zijn nog nooit in staat geweest om de andere kant te zien; dit is alles wat we weten.” Feminisme laat zien dat het anders kan en moet.We moeten ons realiseren wat het betekent dat mannen altijd de macht hebben gehad in de Bijbel, in Israël, en in de Kerk. Vrouwen laten delen in leiderschapsposities betekent in feite niets anders dan dat mannen de macht opgeven. En dat willen velen niet; dat is een te hoge prijs. Feminisme is dus een gevaar voor de gevestigde orde in de Kerk. Conservatieve christenen zouden hier op z’n minst eens goed over na moeten denken. Uiteindelijk is zo’n verlangen om de macht te blijven houden het beste argument voor de waarheid van wat feministen beweren. Het feit dat feminisme op zo’n diep psychisch niveau in de vorm van een strijd om de macht wordt verworpen is genoeg reden om eens heel goed na te denken over de vraag of we niet beter de balans op kunnen zoeken en luisteren naar de boodschap van het feminisme.Dit zijn enkele redenen waarom christenen het feminisme zouden moeten verwelkomen. Natuurlijk is niet elke christen er klaar voor om dit te doen. Maar sommigen beginnen hopelijk twijfels te krijgen over hoe het er tot nog toe aan toe gaat in de Kerk en zullen openstaan om meer te horen over wat de Bijbel over deze zaken te zeggen heeft. In een volgend artikel zullen we enkele van de argumenten bespreken van de beweging die gelijkheid van vrouwen en mannen nastreeft.Lees ook:
Wil je verder lezen?
Als lid krijg je onbeperkt toegang tot cvandaag.nl
Praatmee