"Sommige bijbelgedeelten lijken op propaganda IS"

God31 augustus 2016

‘Welzalig is hij die uw kleine kinderen grijpen en tegen de rots verpletteren zal,’ zegt het slot van Psalm 137. “Soms lijken bijbelgedeelten op de propaganda van IS. Tenminste, als je niet weet waar deze teksten vandaan komen,” vertelt dr. A. Versluis tijdens de Haamstedeconferentie in Elspeet. Wat moeten we met teksten die spreken over geweld in opdracht van of met goedkeuring van God? En wat zegt het slot van Psalm 137 over God Zelf? Versluis geeft een aantal handreikingen.

“Het beeld in het laatste vers van Psalm 137 is echt zo erg als het lijkt. Het gaat over kleine kinderen verpletteren. Iemand die zoiets gruwelijks doet wordt geprezen. Je voelt de huiver en weerzin als je dit leest. Stel je voor dat iemand je kinderen vastpakt en tegen een rots... ik durf het mij niet voor ogen te halen. Je zou er misselijk van worden dat weerloze kinderen op zo'n afschuwelijke wijze gedood worden. Als je niet weet waar het vandaan komt, zou je denken aan de propaganda van IS. Daarom wordt het christendom in opiniestukken op één lijn geplaatst met de islam. Juist omdat we steeds meer geconfronteerd worden met geweldexplosies, is onze samenleving hier gevoelig voor geworden."

Gods oordeel over Babel
Versluis legt uit: "In deze Psalm lezen we over het contrast tussen Babel en Sion. Belangrijk om te weten is dat het hier niet gaat over specifieke locaties, maar om het beeld erachter: Sion als de stad van God. De Israëlieten zijn letterlijk en figuurlijk verslagen. De God van Israël heeft verloren van de goden van Babel, was de gedachte in die tijd. In vers 5 en 6 volgt daarom een zelfvervloeking. Psalm 137 is een lied van verslagenheid en verlangen, maar ook een lied van vergelding. Pas dan wordt de Psalm een gebed. Aan het einde van de Psalm spreekt de dichter tot God: denk aan de Edomieten, het buurvolk van Israël en een aartsvijand. Weet dat de Edomieten juichten toen de Babyloniërs met Israël afrekenden.

Een gebed om recht is met deze geschiedenis goed voor te stellen. Maar wat moeten we met het laatste vers? Allereerst moeten we het lezen in de historische en culturele context. Er is geen andere Psalm waarin je zo duidelijk een verwijzing vindt naar de historische situatie. De Psalm spreekt over een heel specifieke situatie, terwijl de meeste Psalmen algemeen worden weergegeven. Daarom moeten we terughoudend in het algemeen toepasbaar maken van dit gedeelte. Ook mogen we niet vergeten dat dit laat zien hoe wreed er in oorlogen aan toe ging. In andere Oude Testamentgedeelten lezen we hoe vrouwen en kinderen op gruwelijke wijze zijn gedood. Zwangere vrouwen werden opengesneden. Is het nu zoveel beter? Wat gebeurt er in Syrië en Nigeria? Veel dingen weten we niet, maar wat we wel horen zijn verhalen tegen weerloze mensen en kinderen.Vers 8 benadrukt dat het hier gaat om een vergelding tegen Babel om wat ze Israël hebben aangedaan. Het oog om oog, tand om tand principe wordt toegepast om het geweld in te perken. Maar waarom worden hier specifiek kinderen genoemd? Als de vijand geen kinderen heeft, is er geen toekomst meer. Er komt een einde aan de heerschappij van Babel. Denk aan de farao die alle jongetjes van Israël wilde doden. Dan zou het volk vanzelf uitsterven. Daar gaat het om in het slot van deze Psalm: laat Babel geen toekomst meer hebben. Het gaat niet om een toppunt van wreedheid en geweld tegen weerlozen, maar om een einde aan de macht van de onderdrukker. Dat is de bedoeling van dit beeld in Psalm 137.Ook is het woord ‘troost’ van belang om het slot te begrijpen. De dichter spreekt al zijn gevoelens uit en brengt zo al zijn gedachten bij God. De vergelding wordt aan God overgelaten en niet in eigen hand genomen. Dit wordt soms een wraak- of vloekpsalm genoemd. Maar de enige vloek is een zelfvervloeking in vers 5 en 6. Het einde is geen vloek, maar een gebed. Deze woorden zijn geen oorlogskleed van terroristen, maar een gebed tot de levende God. Een gebed uit diepe nood en ellende.We hebben grote moeite met deze teksten. Maar er zijn mensen die verschrikkelijk geweld hebben meegemaakt en hun familie zagen worden afgeslacht. Zij putten troost uit dergelijke gedeelten. Bij alle onrecht en wraakgevoelens kunnen zij tot God gaan en het in Zijn handen leggen; en bidden dat Hij recht zal doen. Een theoloog uit voormalig Joegoslavië zei ooit: het zou pas echt vreselijk zijn als God niet zou toornen over alle onrecht op aarde. Deze Psalm laat zien dat we voor het aangezicht van God alles kwijt kunnen. Niet alleen lof en dank, maar ook vragen, vertwijfeling en wanhoop. Zelfs onze diepste haat mogen we aan Hem overgeven, wetende dat Hij het serieus neemt en recht zal doen.Deze Psalm stelt ons de vraag: Zijn wij westerse moderne mensen lauw geworden? Leggen we te gemakkelijk neer bij zonden? Zijn we nog bewogen over onrecht in de wereld? Ook ikzelf val onder Gods oordeel. Hij alleen heeft de kennis en de macht om volkomen recht te doen. Gods oordeel is neergekomen op de Enige die het niet verdiend had en zonder zonde was: zijn eigen Zoon. Daarmee komt deze Psalm in een ander licht te staan. Deze Psalm wordt in Nieuwe Testament niet afgewezen, maar ook niet herhaald. God heeft Zijn eigen kind gegeven. Op Hem is het oordeel neergekomen. Hij wilde het oordeel dat ik verdiend heb gedragen. Daarom horen het gebed om vergeving en het gebed om recht bij elkaar. Niet je vuisten ballen maar je handen vouwen.Versluis geeft de aanwezige predikanten en theologen een aantal tips mee. “Ga de vragen die geweldsteksten oproepen niet uit de weg. Ik denk dat het belangrijk is om de moeite van lezers met geweld in de Bijbel te benoemen en serieus te nemen. Die vragen aanvoelen is niet ons sterkste punt, juist omdat we met de Schrift zijn opgevoed. Daarom moeten we ons er niet te makkelijk van af maken. Ook een beroep op Gods heiligheid is verkeerd. Abraham doet dat wel als de Heere aankondigt om Sodom te verwoesten. ‘Is het wel rechtvaardig wat God gaat doen?’ Laten we niet doen alsof Gods oordeel logisch en niet verschrikkelijk is.”Ook moedigt Versluis aan om losse teksten te plaatsen in het grote geheel van de Bijbel. “Als je kijkt naar het Oude Testament zie je dat er veel menselijk handelen wordt beschreven en afgekeurd. Daarom is het totaalbeeld van belang: het Oude Testament begint met vrede, de eerste openlijke breuk is het gevolg van God verlaten. Dan begint het geweld, dat tot uitbarsting komt in Kaïn die Abel doodslaat. Daarnaast is het eschatologische visioen van het Oude Testament een tijdperk van volkomen vrede. Jesaja 11 geeft aan dat recht en gerechtigheid zullen regeren. Er zal nergens kwaad zijn, want de aarde zal vol zijn van de kennis des Heeren.Bovendien loopt de geschiedenis uit op het kruis waar God het oordeel over de zonde legt op Zijn eigen Zoon. Als je ergens menselijk geweld en Gods oordeel ziet samenkomen, dan is het daar. We kunnen buiten Christus om niet over Gods oordeel spreken. Door het kruis is er behoud van het oordeel. De geschiedenis van het heil gaat door en ziet uit naar Gods koninkrijk in volmaaktheid. Dit perspectief geeft moed om verder te gaan.”Foto: Peter Leenhouts

Wil je verder lezen?

Als lid krijg je onbeperkt toegang tot cvandaag.nl

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho