Juist mensen met verschillende karakters kunnen voor elkaar tot zegen zijn. Wie daar geen rekening mee houdt zou het doel van Gods creativiteit in de weg kunnen staan, stelt Cock Grandia. Cock schreef met zijn dochter Jentine het boek ‘Rijkdom van karakters, juist al het botst’. CIP.nl stelt hem een aantal vragen. “Botsende karakters zijn niet problematisch,” zegt de coach.

“De één kan een dominant en voortvarend karakter hebben en ver voor de troepen uit lopen, zichtbaar genietend van veranderingen. De ander is mogelijk meer een stabiel iemand en vooral een gevoelsmens. Iemand die te midden van al het tumult rustig en bedaard blijft en gestaag zijn of haar plan ten uitvoer brengt en voorgestelde veranderingen op nut en noodzaak beziet. Beide karakters kunnen elkaar versterken.” 

Cock verwijst naar Mozes. “Hij houdt de Heere voor dat hij onduidelijk en moeizaam spreekt. Het is indrukwekkend om dan te horen hoe de Heere daarop ingaat! In de eerste plaats wordt God ontzettend boos: ‘Toen ontbrandde de toorn van de HEERE tegen Mozes’ (Ex. 4:14), maar tegelijkertijd zorgt Hij voor de oplossing door zijn broer Aäron aan hem te koppelen; zijn welbespraakte broer was notabene al naar hem onderweg! God gebruikt karakters en verbindt karakters om mensen samen sterker te laten zijn: Mozes, de zachtmoedige analyticus die vooral scherp ziet maar minder vlot spreekt, mag de mond van zijn broer Aäron gebruiken om wat hij ziet en constateert onder woorden te laten brengen. Mozes mag optrekken met zijn broer, die tegelijkertijd zijn tegenpool is. Over samenwerking gesproken!

Diversiteit wordt vaak als storend ervaren. ‘Het waren botsende karakters’ wordt vaak na een echtscheiding gezegd. In plaats van het benutten van de verschillen doen veel echtparen hun best om op elkaar te lijken waarna het vervolgens saai wordt en er alsnog strubbelingen ontstaan. In een huwelijk hebben mensen allebei hun eigen valkuilen. Daarbij maakt het niet uit of je hetzelfde of een tegenovergesteld karakter hebt. Het is de kunst om die valkuilen te herkennen en ermee aan de slag te gaan.”

“Het is duidelijk dat we hier te maken hebben met tegenovergestelde karakters. Paulus was voortvarend en dominant. Hij hanteerde strikte normen en waarden waaraan hijzelf en het liefst ook anderen zouden moeten voldoen. Markus haakt halverwege de eerste zendingsreis af. Ze discussiëren stevig over de vraag of Markus wel of niet geschikt is voor een volgende zendingsreis. Paulus was niet te vermurwen en gaf zijn broeder geen tweede kans. Barnabas is een bemoediger en gunt Markus een tweede kans. Uiteindelijk gaan Barnabas en Markus samen verder en kiest Paulus voor een andere route.

God gebruikte zelfs deze onenigheid tussen de beide zendingsbroeders om het Evangelie nog sneller de wereld in te brengen. Maar wat God ten goede keert, verontschuldigt ons als mensen niet. In mijn optiek had Paulus meer voor de argumenten van Barnabas open kunnen staan en minder resoluut de ander voor een bepaalde taak ongeschikt te achten.”

“Het grappige is dat ik soms concentraties van karakters zie als ik bepaalde kerkzalen in loop,” antwoordt Cock. “Bij een evangelische gemeente zie ik bijvoorbeeld veel gevoelsmensen met een hoog omarmingsgehalte, terwijl in orthodoxe kringen meer rationeel gedacht wordt en strakke normen en kaders gehanteerd worden. Wanneer je de door God gegeven diversiteit van uit de weg gaat, ontstaat het gevaar van onevenwichtigheid  waarbij of het gevoel overheerst en oppervlakkigheid op de loer ligt of dat het denken het wetticisme de kop op steekt. Daarom zeg ik: laat elkaar niet te snel los en waardeer elkaar, juist in de diversiteit! Als we niet de moeite nemen om hier werk van te maken, vrees ik voor eilandjes en vernielen we de creativiteit die God in de kerk heeft gelegd.

Onlangs bezocht ik een lezing en luisterde naar een enthousiaste prediker. ‘Ik zou willen dat ik iets meer van hem bezit’, zei een dominee naast mij. Ik gaf hem het advies mee om samen te werken met een predikant die behoort tot de ‘voelers’ om zo elkaar sterke punten te benutten gebruik te maken van de door God geschapen diversiteit.”

“Zelf ben ik een extraverte voeler. Ik werkte samen met iemand die veel woorden gebruikte om zijn verhaal te onderbouwen en daarmee duidelijk te maken dat ik niet goed zat. Een lawine van woorden kwam over mij heen. Ik voelde groeiend verzet. Ook naar die persoon zelf. Dan ontstaat het gevaar dat je de persoon gaat beoordelen vanuit je irritatie. Hoe ging ik ermee om? Ik besefte dat ik te maken had met een integer iemand met dezelfde doelstelling als ik. Zijn rationele en mijn emotionele denken hebben we bij elkaar gebracht. Emotionele mensen raad ik aan om hun plannen altijd te bespreken met een rationeel iemand en andersom. Zo voorkom je dat je zweverig of te perfectionistisch bezig bent.”

“Bedenk dat je een publiek voor je hebt, waarbij je boodschap bij de één primair op rationele wijze binnenkomt en bij de ander vooral het gevoelsleven binnendringt. Als je je alleen daarvan al bewust bent kun je voorkomen dat je preek voor de een als zweverig of voor de ander te analytisch is en alle mensen zich betrokken blijven voelen.”