“In Israël komt de Bijbelse boodschap dichterbij. Je leest sommige gedeelten anders als je de plaatsen met eigen ogen hebt gezien.” Dat zegt dominee H.A. Samsom uit Harderwijk. Als reisleider bij Beter-uit bezocht hij Israël de afgelopen twintig jaar met zo’n vijftien verschillende groepen. Deze maand leidde hij zijn laatste reis naar het heilige land.
Hij had best nog even door willen gaan, maar omdat ds. Samsom onlangs zijn zeventigste verjaardag vierde, moet hij er volgens de regels van de reisorganisatie een punt achter zetten. “Elke keer ga ik weer vol enthousiasme op reis, ook al ken ik alle plekken die we bezoeken. Ik vind het juist leuk om mensen plaatsen te laten zien die zíj nog nooit gezien hebben,” vertelt hij.
“In Israël verandert de Bijbelse boodschap niet, maar ze komt wel dichterbij. Je leest sommige Bijbelgedeelten anders als je de plaatsen met eigen ogen hebt gezien.” Zo krijgt Psalm 42 volgens hem een andere dimensie als je bij de bronnen van de Jordaan bent geweest. “De zinnen
‘k zucht, daar kolk en afgrond loeit, daar 't gedruis der waat'ren groeit gaan leven als je bij dat kolkende water staat. Zeker nu de regentijd voorbij is, de gesmolten sneeuw van de Hermon de Jordaan in stroomt.”
“In Israël verandert de Bijbelse boodschap niet, maar ze komt wel dichterbij"
Vijf onbekende plekken
Naast de bekende hotspots probeert ds. Samsom zijn reisgezelschap ook minder bekende plekken in Israël te laten zijn. Hij noemt vijf voorbeelden die de moeite waard zijn om te bezoeken.
1. Belvoir: gebergte met uitzicht op Jordaan
Wie langs de Jordaan richting Jericho rijdt, komt langs Belvoir. Samsom adviseert om daar van de gewone weg af te gaan, het gebergte in. “Op de bergkam is een prachtig uitzicht op de Jordaan. Die zie je nooit als je over de gewone weg rijdt, want de rivier is maar een smalle stroom.” Aan de overkant van de rivier ligt Jordanië. In het gebied ligt een kasteel uit de tijd van de kruisvaarders. Ook vanuit de burcht heb je een adembenemend uitzicht op het Jordaandal.
Jezus kwam wellicht ook door Belvoir heen als Hij van Galilea naar Judea reisde. Samsom vermoedt dat Hij dan deze route nam: “De weg over de bergtoppen is minder heet dan in het dal, dus ik kan me goed voorstellen dat Jezus met Zijn discipelen meer aan de bovenkant liep.”
2. Rosh Hanikra: grottencomplex aan de kust
De grotten van Rosh Hanikra – Hebreeuws voor ‘hoofd van de grotten’ – liggen in uiterste noorden tegen de grens van Libanon. Tussen de witte kalkrotsen met diepe kloven stroomt water. “Een machtig gebeuren wat de schepping betreft,” vindt Samsom. “Of Jezus er vaak is geweest, weten we niet, maar Rosh Hanikra was in ieder geval geen onbekende plek voor Hem.”
"Rosh Hanikra was in ieder geval geen onbekende plek voor Jezus"
3. Lohamei HaGetaot: museum over Poolse verzetsstrijders
De meeste toeristen bezoeken een oorlogsmuseum ter herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog, maar Samsom vindt het ook de moeite waard om een kijkje te nemen in de kibboets Lohamei HaGetaot. Het museum herinnert aan Poolse verzetsstrijders die in 1943 tijdens de Joods opstand in Warschau tegen nazi-Duitsland vochten. Bezoekers krijgen volgens de reisleider een duidelijk beeld van wat de verzetsstrijders hebben meegemaakt in het kamp. “Naast veel fotomateriaal zie je martelwerktuigen, de ovens en plekken waar gevangenen werden opgehangen. Heel aangrijpend.”
4. Negev: woestijn met bronnen
Een wandeling door de woestijn Negev in het zuiden van Israël is ook een aanrader, zegt Samsom. “Je kunt lopen naar de bron Ein Avdat. Als je daarna de weg vervolgt, kom je in een bosachtig gebied, waar je langzaam maar zeker naar boven kan klimmen. Zo kom je hoog boven de bronnen van de woestijn uit. Het uitzicht naar beneden, waar je de bronnen ziet, is heel boeiend.” Het is niet bekend of Jezus in deze woestijn is geweest, wel dat David bij de bron En Gedi is geweest. “Ook het volk Israël trok tijdens de woestijnreis door het zuiden en is hier mogelijk een tijd gebleven. De bronnen vormden een goede overlevingsplek.”
5. Beit Guvrin: nationaal park met duiventillen
Dit nationaal park kun je het beste bezoeken als het nog niet al te heet is. “Verblijf je in Jeruzalem, neem dan rond een uur of zes de taxi,” adviseert Samsom. “Je kunt dan in Beit Guvrin de zonsopgang meemaken. Een wandeling door het park is ontzettend mooi wat betreft planten, struiken en bomen.” Dat geldt ook voor de grotten, die qua vorm rond als een ei en aan de bovenkant open zijn. “Je kunt er ook in. De grot heeft een geweldige akoestiek. Als ik daar met een groep psalmen en liederen zing, klinkt het alsof je in een kathedraal staat.”
Het is goed mogelijk dat de duiven die in de tempel werden verkocht uit de grotten van Beit Guvrin kwamen
Bijzonder is dat boeren vroeger duiven hielden in de grotten. Er zaten honderden vogels in de duiventillen, weet Samsom. Duivenmelkers zijn er nu niet meer, maar de dieren bouwen nog altijd nesten in de grotten. Volgens de predikant is het goed mogelijk dat de duiven die in de tempel werden verkocht uit de grotten van Beit Guvrin kwamen. Jeruzalem ligt immers maar 30 kilometer verderop.
Praatmee