Lees ook dit artikel.

De Bijbel is een samengesteld boek geschreven door verschillende mensen uit verschillende tijden en toch is het homogeen van karakter. Er zit één duidelijke én een éénduidige boodschap in. Doordat de Bijbel pak ‘m beet 3000 jaar geleden ontstond moeten wij, die het nu lezen, een machtige cultuurbarrière overwinnen. Wie begrijpt anders wat er staat?

In de Bijbel openbaart God zich aan de mensheid. God is daarin een gegeven. Zijn bestaan wordt nergens betwist, sterker nog, ook de tegenstrever van God erkent zijn bestaan en zwicht voor zijn macht. Er is niemand als Hij. Hij is de enige, zoals ook de basisgeloofsregel luidt: Sj’ma Jisraeel, Adonaj elohenoe, Adonaj echad. Hoor, Israël, de Heer onze God, de Heer is één. Daarom zult u de Heer, uw God, liefhebben… God maakt zich bekend als een persoon die je lief kunt hebben, relatie mee kunt hebben.

De eerste zin van de Bijbel, Genesis 1:1, is dan ook geen wetenschappelijk bewijsmateriaal, maar een openbaringsgegeven. Zo is God, dit is Hij. Het is geen vraag, maar een gegeven: Bereshit bara Elohim et-HaShamajim we-et HaAretz. Wat het meest bekend vertaald wordt als: In het begin schiep God de hemelen en de aarde. En de aarde wordt beschreven als woest, donker en leeg. Er groeide nog niets. En de Geest van God zweefde boven het water.

Nu ben ik altijd erg nieuwsgierig hoe een nieuwe Bijbelvertaling, of die vertaling pretendeert te zijn, met deze eerste zinnen van de Bijbel om gaat. Onlangs is de Bijbel in gewone taal verschenen. Het zou prachtig zijn als je in gewone mensentaal kunt vatten wat er bedoeld wordt. Dan moet je taal en cultuur samenbrengen. De Herziene Statenvertaling is wat mij betreft goed in staat gebleken zowel taal als cultuur goed te combineren. Hoe vergaat dit bij de Bijbel in gewone taal?

In het begin maakte God de hemel en de aarde. De aarde was leeg en verlaten. Overal was water, en alles was donker. En er waaide een hevige wind over het water.

Ik concentreer mij op die laatste zin. In het Hebreeuws staat er dat de roeach Elohim zweeft boven de wateren. Nu verdedigt Roelien Smit op de website van de Bijbel in gewone taal de vertaling van roeach Elohim als hevige wind. En ze onderbouwt dat door te wijzen op de verschillende mogelijkheden om roeach te vertalen. Ruach kan inderdaad wind betekenen, maar het kan ook Geest betekenen. Zoals de Heilige Geest de Roeach HaKodesj heet.

Hier is duidelijk sprake van een verbinding tussen de roeach en van wie die roeach afkomstig is, sterker nog, WIE die roeach is. Namelijk, roeach Elohim. Nu hebben theologen zich over deze teksten gebogen en geconcludeerd dat vanuit Elohim (wat een meervoudsvorm impliceert), wat wij vertalen met God, er een Geest uit gaat. Jeshua noemt die Roeach een persoon, een derde persoon enkelvoud (hij) en niet het onzijdige ‘het’. Je kunt dus niet zomaar woord voor woord vertalen. Context is cruciaal in de uitleg van de Bijbel en meer nog in de vertaling van de Bijbel. Maar zelfs als je je beperkt tot het woord voor woord vertalen, waarvan ik vind dat de vertaler dat hebben gedaan in de Bijbel in gewone taal, dan kun je niet om het woord Elohim (God) heen in die enkele zin.

En dat is nu precies wat de Bijbel in gewone taal weg laat. Ze hebben God, de Schepper van de hemelen en de aarde, de sprekende God, die zich openbaart aan mensen, weggelaten. Om er toch een mooie zin van te maken vertalen ze roeach Elohim als ‘hevige wind’. Daarmee is de Bijbel is gewone taal geen vertaling meer, maar een vage parafrase zoals Het Boek. Het weglaten van zaken en het toevoegen van Bijbelteksten is zeer ernstig, zoals de Bijbel zelf ook besluit. Daarmee verwond je de inhoud van de Bijbel. Het doet te zeer de tekst geweld aan in mijn ogen.

Daarmee vind ik de Bijbel in gewone taal meer een Bijbel in gewonde taal.

Lees ook dit artikel.