In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#326 Jeffrey, Herman van Wijngaarden en Joël Boertjens over LHBTI en een vergeten groep
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen vertelt over man die uit de homoscene stapte: "Gods Woord was raak"

"Hij is uit de homoscene gestapt en kwam tot geloof in de Heere Jezus. Op scholen vertelt hij nu wat voor grote dingen God in Zijn leven heeft gedaan. Dat is Gods genade, en dat kan ook in uw en jouw leven. Het kan echt voor de slechtsten, omdat God

Ani
Video

Ani's dochter raakte ernstig gewond bij inslag mortiergranaat: "Ik zag een vreselijke hoofdwond"

Tijdens de oorlog in Syrië raakt Maria, de nog jonge dochter van Ani, door een mortiergranaat ernstig gewond aan haar hoofd. Ani gaat samen met haar man en dochter een moeilijke tijd door. Hoewel het beter gaat, komen ze af en toe nog nieuwe probleme

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit dat eenheid in Christus verschil in leer en beleving overstijgt

"Onze individuele eenheid met Christus vormt de basis van onze gezamenlijke eenheid in Christus, daarom verbindt het avondmaal ons niet alleen met Hem maar ook met elkaar. De band van eenheid die verschil in leer en beleving overstijgt. We zijn broer

Jacques Brunt
Video

Jacques Brunt ziet antisemitisme angstvallig toenemen: "De geschiedenis lijkt zich te herhalen"

"De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog zijn we misschien niet vergeten, maar de vraag is wel: hebben we onze lessen daaruit getrokken en doen we er vandaag ons voordeel mee? Want ondanks dat heel veel mensen roepen: ‘dat nooit meer’, lijkt de ge

Gods Geest
Verdieping

Vuur van Gods Geest brandt uit: afgoden en zonden gaan in rook op

Met Pasen worden in het oosten en noorden van het land paasvuren ontstoken, een traditie uit de tijd van de Germanen. Het vuur was bij hen een offer aan de god Ostara en een teken van vruchtbaarheid. In de Bijbel komen wij het teken van vuur onder an

Joke Buis
Nieuws

Christelijke zangeres Joke Buis lanceert nieuwe EP: ‘Hoe ik je zie'

Het lijkt een ongeschreven regel: de mooiste (en vaak ook beste) liedjes zijn die waar je iets in herkent. Een gevoel, een beschrijving, een situatie. De christelijke zangeres Joke Buis kent de kracht van wat zo'n lied met je doet maar al te goed. En

Jan-Jaap van Peperstraten
Preekverslag

Hoe herken je de Heilige Geest in je leven?

Het is Pinksteren, we vieren de gave van de Geest aan Maria en de Leerlingen. De Kerk wordt op weg gezet om de wereld in te gaan, om te getuigen van het Evangelie. De Geest maakt ons nieuwe mensen, zet ons op een nieuwe weg. We krijgen een bijzondere

Wycliffe Bijbelvertalers
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers: "Het verlangen naar een Bijbel is ontzettend groot"

Met Pinksteren hoorden velen in Jeruzalem het Evangelie in hun eigen taal. Duizenden kwamen tot geloof en de eerste kerk werd gesticht. Nu, ruim tweeduizend jaar later, ziet Wycliffe Bijbelvertalers nog steeds hoe Gods Woord in de eigen taal mensen v

Meerartikelen

Marijn Burkunk
Column

Laten we de Heilige Geest weer de allerhoogste autoriteit toekennen

Johannes de Doper was niet zomaar iemand. Hij was Gods heraut om Jezus bij de mensen te introduceren. Hij verkondigde dat Jezus de Zoon van God is, die de zonden van de wereld zou komen wegnemen. Dat hij, Johannes, de mensen doopte met water, maar da

Kees van Helden
Opinie

Wat we kunnen leren van een strafzaak over illegale abortus

Op 18 oktober 2019 werden twee lichamen gevonden in een huis in Diemen. Het waren de Braziliaanse Patricia en het één maand te vroeg geboren kindje van haar en haar vriend Dennis E. Die laatste staat deze week voor de rechter voor een gruwelijk misdr

Anja Haga / Don Ceder
Nieuws

ChristenUnie hamert in Tweede Kamer op komst nieuwe godsdienstgezant

Treuzel niet met benoeming van de nieuwe gezant Godsdienstvrijheid, dat was de oproep afgelopen week van Anja Haga, Europese lijsttrekker voor de ChristenUnie en Don Ceder, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie, tijdens het debat over de staat van de

Lilian Janse-Opwekking-Jan Schippers
Nieuws

SGP niet naar Opwekking: begrijpelijk? SGP’ers reageren

Vanwege ‘veel kritische reacties uit de achterban’ heeft de SGP besloten om geen stand te plaatsen op de Pinksterconferentie Opwekking. “We vinden het belangrijk om samenbindend te zijn en merken uit reacties dat we er goed aan doen om andere maniere

Jan Pool-Opwekking-ds. Alfred van de Weg
Nieuws

Christenen betreuren dat SGP niet naar Opwekking komt: "Gemiste kans"

"Een gemiste kans", zo reageren verschillende christenen via sociale media op het besluit van de SGP om het bezoek aan de Pinksterconferentie Opwekking te annuleren.  Vanwege ‘veel kritische reacties uit de achterban’ heeft de SGP op de valreep beslo

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt dat een christen zichzelf niet kan redden: "Alleen Hij maakt zalig"

“Uiteindelijk moet de redding van elders komen. Als christenen zeggen we dan: ‘De redding komt niet van een ander, de redding komt van boven.’ We hebben alles van Hem te verwachten. Als Jezus Zich aan u openbaart als uw Zaligmaker, dan is Hij het die

Sekten
Nieuws

Franse christenen verwelkomen nieuwe wet tegen religieuze sekten

Frankrijk heeft een nieuwe wet om zogeheten schadelijke religieuze sekten te bestrijden. Dat meldt Evangelical Focus. De wet past de eerdere wet uit 2001 aan nieuwe situaties aan waarin groepen proberen de vrijheid van burgers psychologisch of fysiek

Concertgebouw
Nieuws

Joodse muzikanten mogen tóch optreden in Amsterdam; concert via livestream te volgen

Aanstaande zaterdag vindt er in het Amsterdamse Concertgebouw tóch een concert plaats van het Jerusalem Quartet. Eerder besloot het Concertgebouw alle optredens van het strijkkwart te annuleren omdat men de veiligheid niet kon garanderen. Daarop reag

PerspectieF
Nieuws

ChristenUnie-jongeren verafschuwen rechts kabinet: 'Zwarte dag voor Nederlandse democratie'

'Na maanden formeren zijn de partijen die al van begin af aan met elkaar in gesprek zijn eruit. Hoewel het goed is dat er na lange tijd zicht is op een kabinet, betekent dit akkoord wat betreft PerspectieF een zwarte dag voor de Nederlandse democrati

John Robert Hill Jr.
Nieuws

Ex-gevangene komt tot geloof na ontmoeting met God in gevangeniscel

Een voormalige gevangene die op zoek was naar roem, geld, drugs en vrouwen, zegt dat zijn leven radicaal veranderd is na een ontmoeting met de Heilige Geest in zijn gevangeniscel. Dat meldt CBN News.  Het gaat om John Robert Hill Jr., beter bekend al

SGP Opwekking
Nieuws

SGP toch niet naar Opwekking vanwege kritische reacties uit de achterban

De SGP heeft besloten om tijdens het Pinksterfeest geen stand te plaatsen op het drukbezochte evangelische festival Opwekking in Biddinghuizen. Dit besluit volgde na kritische reacties uit de achterban, zo liet een woordvoerder van de partij donderda

Jan van Dooijeweert
Nieuws

Refoweb-vragensteller: 'Als ik bid heb ik nooit echt het gevoel dat God me hoort'

'In 1 Samuel 2:1 zegt Hanna dat ze niet bang hoeft te zijn, want de Heere is bij haar. Ze is sterk, want de Heere helpt haar. Dat zeggen wel meer mensen in de Bijbel. Zelf ben ik sinds een paar maanden serieus met het geloof bezig, met ook momenten d